Κωδικός τύπου οικοτόπου 1410
Ονομασία Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) – Mediterranean salt meadows (Juncetalia maritimi)
Καθεστώς Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Περιγραφή
Tα μεσογειακά αλίπεδα αποτελούν αλμυρόβαλτους σε δελταϊκές πεδιάδες, σε εδάφη επίπεδα ή και σε κοιλώματα με κυριαρχία ψηλών βούρλων των ειδών Juncus maritimus και Juncus acutus, της τάξης Juncetalia maritimi.
Οικολογικές συνθήκες
Οι οικολογικές απαιτήσεις των τύπων βλάστησης του τύπου οικοτόπου 1410, τους τοποθετούν σε εσωτερικές θέσεις ως προς την ακτή, όπου τα εδάφη χαρακτηρίζονται από υψηλή υγρασία αλλά δεν κατακλύζονται. Λόγω της έντονης υγρασίας η βλάστηση χαρακτηρίζεται από ποικιλία φυτικών ειδών της οικογένειας των ψυχανθών, κάτι που κάνει τον οικότοπο των υγρών λειμώνων κατάλληλο για βόσκηση. Οι τύποι βλάστησης αναπτύσσονται σε υγρά κατά κανόνα αλλουβιακά εδάφη, πηλώδη, αργιλλοπηλώδη, αμμοπηλώδη, στις παράκτιες ή παραλίμνιες περιοχές, που μπορεί να είναι ελαφρά αλατούχα ή όχι. Οι εκτάσεις που απαντάται ως εκ τούτου ο τύπος οικότοπου ποικίλλει σε υψόμετρο, αλλά το ανάγλυφο είναι κατά κανόνα επίπεδο ή με ελαφρές κλίσεις (<10%). Πρόκειται για αζωνικό τύπο βλάστησης με χωρικό πρότυπο διαδοχής που εμφανίζεται είτε ως τμήμα υγροτοπικών συστημάτων (σε ζώνες ή με τη μορφή κηλίδων σε μωσαϊκά) είτε σε άλλες υγροτοπικές θέσεις όπως οι εκβολές και όχθες ποταμών, καναλιών και ρεμάτων και οι όχθες λιμνοθαλασσών. Οι φυτοκοινότητες εν γένει διαμορφώνονται ανάλογα με το χρόνο κατακλυσμού και το βάθος και την αλατότητα των νερών και ενίοτε βρίσκονται στη ζώνη μετάβασης (γεγονός που αντανακλάται στη χλωριδική τους σύνθεση) προς άλλους οικοτόπους-οικοσυστήματα, όπως των αλοφυτικών κοινοτήτων των αλιπέδων, των καλλιεργειών, των αμμοθινών, των υδροφυτικών κ.λ.π.
Περιοχή εξάπλωσης και εύρος εξάπλωσης του τύπου οικοτόπου 1410
Χλωριδική σύνθεση
Από τα πιο χαρακτηριστικά είδη φυτών του τύπου οικοτόπου 1410 είναι τα Aeluropus littoralis, Aster tripolium, Atriplex prostrata (syn: Atriplex hastata), Halimione portulacoides (syn: Atriplex portulacoides), Carex divisa, Elytrigia elongata (syn: Elymus elongatus), Juncus acutus, Juncus gerardi, Juncus heldreichianus, Juncus maritimus, Juncus subulatus, Limonium bellidifolium, Limonium gmelinii, Limonium narbonense, Limonium vulgare agg., Phragmites australis, Plantago crassifolia, Puccinellia festuciformis, Sarcocornia perennis, Sonchus arvensis.
Κατάσταση διατήρησης–Απειλές
Ο τύπος οικότοπου των αλοφυτικών (και ημι-αλοφυτικών) λιβαδιών έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα αλλά ανήκει στους παράκτιους υγροτοπικούς οικοτόπους που έχουν υποστεί μεγάλη μείωση της έκτασής τους σε όλη τη Μεσόγειο. Οι κοινότητες του αλοφυτικών λιβαδιών είναι ευαίσθητες τόσο στη μεταβολή των φυσικών κύκλων πλημμύρας-αποξήρανσης, όσο και στις μεταβολές του ισοζυγίου γλυκού/αλμυρού νερού. Τα χαρακτηριστικά τους είδη είναι προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες οικολογικές συνθήκες και τα περισσότερα ευρέως εξαπλωμένα, αλλά εξαρτώνται από τη διατήρηση του ενδιαιτήματός τους. Κύρια απειλή για τις κοινότητες αποτελούν οι μεταβολές της υδρολογικής ισορροπίας λόγω αποστραγγίσεων, αρδευτικών έργων, διευθετήσεων της ροής ποταμών και ρεμάτων. Η εισβολή νιτρόφιλων ειδών και ζιζανίων λόγω βόσκησης, ρύπανσης ή γειτνίασης με καλλιέργειες αποτελεί επιπρόσθετη απειλή. Η επέκταση των καλλιεργειών αποτελεί επίσης παράγοντα υποβάθμισης σε όλες τις περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, όπως και τα εκτεταμένα αποστραγγιστικά έργα που έχουν διαταράξει ή απειλούν να διαταράξουν την υδρολογική ισορροπία των περιοχών.
Έντυπο αναφοράς τύπου οικοτόπου
Περιοχές εμφάνισης
GR1110007 DELTA EVROU KAI DYTIKOS VRACHIONAS
GR1130007 POTAMOS KOMPSATOS (NEA KOITI)
GR1130009 LIMNES KAI LIMNOTHALASSES TIS THRAKIS – EVRYTERI PERIOCHI KAI PARAKTIA ZONI
GR1150010 DELTA NESTOU KAI LIMNOTHALASSES KERAMOTIS – EVRYTERI PERIOCHI KAI PARAKTIA ZONI
GR1220002 DELTA AXIOU – LOUDIA – ALIAKMONA – EVRYTERI PERIOCHI – AXIOUPOLI
GR1220005 LIMNOTHALASSA ANGELOCHORIOU
GR1220012 LIMNOTHALASSA EPANOMIS KAI THALASSIA PARAKTIA ZONI
GR1250004 ALYKI KITROUS – EVRYTERI PERIOCHI
GR1260002 EKVOLES POTAMOU STRYMONA
GR1270004 LIMNOTHALASSA AGIOU MAMA
GR1430002 KOURI ALMYROU – AGIOS SERAFEIM
GR1430003 SKIATHOS: KOUKOUNARIES KAI EVRYTERI THALASSIA PERIOCHI
GR1430004 ETHNIKO THALASSIO PARKO ALONNISOU – VOREION SPORADON, ANATOLIKI SKOPELOS
GR2110001 AMVRAKIKOS KOLPOS, DELTA LOUROU KAI ARACHTHOU (PETRA, MYTIKAS, EVRYTERI PERIOCHI)
GR2120001 EKVOLES (DELTA) KALAMA
GR2140001 EKVOLES ACHERONTA (APO GLOSSA EOS ALONAKI) KAI STENA ACHERONTA
GR2210002 KOLPOS LAGANA ZAKYNTHOU (AKR. GERAKI – KERI) KAI NISIDES MARATHONISI KAI PELOUZO
GR2230001 LIMNOTHALASSA ANTINIOTI (KERKYRA)
GR2230003 ALYKI LEFKIMΜIS (KERKYRA)
GR2240001 LIMNOTHALASSES STENON LEFKADAS (PALIONIS – AVLIMON) KAI ALYKES LEFKADAS
GR2310006 LIMNES VOULKARIA KAI SALTINI
GR2310009 LIMNES TRICHONIDA KAI LYSIMACHEIA
GR2320001 LIMNOTHALASSA KALOGRIAS, DASOS STROFYLIAS KAI ELOS LAMIAS, ARAXOS
GR2330003 EKVOLES (DELTA) PINEIOU
GR2330005 THINES KAI PARALIAKO DASOS ZACHAROS, LIMNI KAIAFA, STROFYLIA, KAKOVATOS
GR2440002 KOILADA KAI EKVOLES SPERCHEIOU – MALIAKOS KOLPOS
GR2520003 LIMNOTHALASSA MOUSTOU
GR2540002 PERIOCHI NEAPOLIS KAI NISOS ELAFONISOS
GR2550004 LIMNOTHALASSA PYLOU (DIVARI) KAI NISOS SFAKTIRIA, AGIOS DIMITRIOS
GR3000003 ETHNIKO PARKO SCHINIA – MARATHONA
GR3000004 VRAVRONA – PARAKTIA THALASSIA ZONI
GR4110001 LIMNOS: CHORTAROLIMNI – LIMNI ALYKI KAI THALASSIA PERIOCHI
GR4110002 AGIOS EFSTRATIOS KAI PARAKTIA THALASSIA ZONI
GR4110003 LESVOS: DYTIKI CHERSONISOS – APOLITHOMENO DASOS
GR4110004 LESVOS: KOLPOS KALLONIS KAI CHERSAIA PARAKTIA ZONI
GR4110005 LESVOS: KOLPOS GERAS, ELOS NTIPI KAI OROS OLYMPOS
GR4120001 SAMOS: PARALIA ALYKI
GR4210008 KOS: AKROTIRIO LOUROS – LIMNI PSALIDI – OROS DIKAIOS – ALYKI – PARAKTIA THALASSIA ZONI
GR4220004 FOLEGANDROS ANATOLIKI MECHRI DYTIKI SIKINO KAI THALASSIA ZONI
GR4220006 NISOS POLYAIGOS – KIMOLOS
GR4220010 VOREIODYTIKI KYTHNOS: OROS ATHERAS – AKROTIRIO KEFALOS KAI PARAKTIA ZONI
GR4220020 NISOS MILOS: PROFITIS ILIAS – EVRYTERI PERIOCHI
GR4340001 IMERI KAI AGRIA GRAMVOUSSA – TIGANI KAI FALASARNA – PONTIKONISI, ORMOS LIVADI – VIGLIA
Βιβλιογραφία για τους τύπους βλάστησης
Βαλλιανάτου Ε. 2005. Γεωβοτανική Έρευνα της Σαλαμίνας, Αίγινας και μερικών άλλων Νησιών του Σαρωνικού Κόλπου. Διδακτορική Διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Christodoulakis D. 1986. Flora and vegetation of th island of Samos. [In Greek with German summary]. – Patras: Ph.D. thesis, Univ. of Patras, xiv + 381 pp.
Δρόσος Ε., Αθανασιάδης Ν., Θεοδωρόπουλος Κ. & Ελευθεριάδου Ε. 1996. Αμμόφιλες, Αλόφιλες και υδρόφιλες φυτοκοινωνίες του Δέλτα του Θεσσαλικού Πηνειού ποταμού. Επ.Επ. Τμ. Δασολογίας & Φ.Π. 39(1): 327-365.
Gehu J.M., Costa M., Biondi E., Franck J. & Arnold N. 1987. Donnees sur la vegetation littorale de la Crete (Grece). Ecologia Mediterranea XIII (1/2): 93-105
Grandstein S.R. & Smittenberg J.H. 1977. The hydrophilus vegetation of western Crete. Vegetatio 34(2): 65-86
Καραγιάννη Π. 2009. Οικολογία των τύπων οικοτόπων της αποξηραμένης Λίμνης Μουριάς. Μελέτη της χλωρίδας και βλάστησης και οικολογική διερεύνηση περιβαλλοντικών παραμέτρων στα πλαίσια προγράμματος πιλοτικού επαναπλημμυρισμού. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών.
Raus, Th. 1987: Gipfelvegetation des Ossa-Gebirges im Vergleich zum Olymp (Thessalien, Griechenland). – Münstersche Geogr. Arbeiten 27: 199-206.
Sarika M. 2012. Flora and vegetation of some coastal ecosystems of Sterea Ellas and eastern continental Greece. LAZAROA 33: 65-99.
Πλήρης βιβλιογραφία
Babalonas D. 1980. Vegetationseinheiten und Vegetationskartierung in dem Mündungsgebiet des Flusses Evros. Feddes Repert. 9 (9/10): 615 – 627.
Babalonas D., Sýkora K.V. & Papastergiadou E. 1995. Review of plant communities from Greek dunes and salt marshes. A preliminary summarizing list. Ann. Bot. (Roma) 53: 107-117.
Βαλλιανάτου Ε. 2005. Γεωβοτανική Έρευνα της Σαλαμίνας, Αίγινας και μερικών άλλων Νησιών του Σαρωνικού Κόλπου. Διδακτορική Διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σελ. 558.
Βασιλείου Α., Μπαμπαλώνας Δ. & Greuter W. 2000. Ανάλυση της βλάστησης και των εδαφικών συνθηκών στη λιμνοθάλασσα της Επανομής. Πρακτικά του 8ου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας, Πάτρα, 5-8 Οκτωβρίου 2000: 89-95.
Γεωργιάδης Θ., Δημόπουλος Π., Πανίτσα Μ. & Δημητρέλλος Γ. 1996. Τα φυσικά οικοσυστήματα της Πελοποννήσου με βάση την ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων και τα σημαντικά τους είδη. Πρακτικά 6ου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας και της Βιολογικής Εταιρείας Κύπρου, Παραλίμνι Κύπρου, 6-11 Απριλίου 1996: 68-73.
Dimopoulos P., Xystrakis F. & Tsiripidis I. 2014. Deliverable A1. Final Catalogue of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 54.
Dimopoulos P., Fotiadis G., Tsiripidis I., Panitsa M. & Karadimou E. 2014. Deliverable A2. Report and Literature Database on Habitat Types of Greece – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 210.
Dimopoulos P., Tsiripidis I., Xystrakis F., Panitsa M., Fotiadis G., Kallimanis A.S. & Kazoglou I. 2014. Deliverable A6. Explanatory Implementation Manual for the Conservation Degree Assessment of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 35. (with Annexes: I. Habitat types protocols, pages 600; II. Explanatory notes on the habitat types protocols selection, pages 4; III. Correspondence of Habitat types protocols with the clusters of vegetation relevés (excel file)).
Dimopoulos P., Tsiripidis I., Xystrakis F., Kallimanis A.S & Panitsa M. 2014. Deliverable A7. Preliminary Analysis of the Field Data for the Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 16.
Δρόσος Ε., Αθανασιάδης Ν., Θεοδωρόπουλος Κ. & Ελευθεριάδου Ε. 1996. Αμμόφιλες, Αλόφιλες και υδρόφιλες φυτοκοινωνίες του Δέλτα του Θεσσαλικού Πηνειού ποταμού. Επιστ. Επετ. Τμημ. Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος 39(1): 327-365.
Gehu J.M., Costa M., Biondi E., Franck J. & Arnold N. 1987. Donnees sur la vegetation littorale de la Crete (Grece). Ecologia Mediterranea XIII (1/2): 93-105.
Georgiadis Th., Dimopoulos P. & Dimitrellos G. 1997. The flora and vegetation of the Acheron Delta (W Greece) aiming at nature conservation. Phyton 37: 31-60.
Grandstein S.R. & Smittenberg J.H. 1977. The hydrophilus vegetation of western Crete. Vegetatio 34(2): 65-86
Ζώτος Α. & Δημόπουλος Π. 2005. Οικολογική έρευνα της βλάστησης των καλαμιώνων και των υγρών λιβαδιών στις λίμνες Λυσιμαχεία και Τριχωνίδα (Δ. Ελλάδα). Πρακτικά 10ου Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας, Ιωάννινα, 5-8 Μαίου 2005, σελ. 10 (σε CD).
Θεοδωρόπουλος Κ. 2001. Ζώνες βλάστησης και τύποι οικοτόπων του νομού Θεσσαλονίκης. Επιστ. Επετ. Τμημ. Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΔ: 353-381.
Καραγιάννη Π. 2009. Οικολογία των τύπων οικοτόπων της αποξηραμένης Λίμνης Μουριάς. Μελέτη της χλωρίδας και βλάστησης και οικολογική διερεύνηση περιβαλλοντικών παραμέτρων στα πλαίσια προγράμματος πιλοτικού επαναπλημμυρισμού. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 234 + Παράρτημα.
Καράγιαννη Π., Τηνιακού Α. & Γεωργιάδης Θ. 2005. Συμβολή στην παρόχθια βλάστηση των ποταμών της Δυτικής Ελλάδος. Πρακτικά 10ου Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας, Ιωάννινα, 5-8 Μαίου 2005, σελ. 10 (σε CD).
Korakis G. & Gerasimidis A. 2006. Coastal and halophytic habitats and their flora in Evrotas Delta (SE Peloponnisos, Greece). J. Biol. Res. 6: 155-166.
Κωνσταντινίδης Π. & Τσιουρλής Γ. 2001. Οι βλαστητικές μονάδες (τύποι οικοτόπων) της Επαρχίας Λαγκαδά (Λεκάνη Μυγδονίας): Μέρος I: Περιγραφή, ανάλυση και χαρτογράφηση. Επιστ. Επετ. Τμημ. Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΔ: 627-654.
Κωνσταντινίδης Π. & Τσιουρλής Γ. 2001. Οι τύποι οικοτόπων της Επαρχίας Λαγκαδά (Λεκάνης Μυγδονίας): Μέρος II. Οικολογική κατάσταση και δυναμική. Επιστ. Επετ. Τμημ. Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΔ: 655-680.
Lavrentiades G.J. 1964. The ammophilous vegetation of the western Peloponnesos coasts. Vegetatio 12(3-4): 223-287.
Μπαμπαλώνας Δ. 1979. Οι φυτοκοινωνιολογικές τάξεις Ammophiletalia arundinaceae (Br.-Bl. 1933) R. Tx. Et Oberd. 1958 και Elymetalia gigantei Vich. 1971 στην οριακή θέση της Θράκης. Πρακτικά 1ης επιστημονικής ημερίδας Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστημών. Θεσσαλονίκη.
Sarika M. 2012. Flora and vegetation of some coastal ecosystems of Sterea Ellas and eastern continental Greece. Lazaroa 33: 65-99.
Sarika M., Dimopoulos P. & Yannitsaros A. 2005. Contribution to the knowledge of the wetland flora and vegetation of Amvrakikos Gulf. W Greece. Willdenowia 35: 69-85.
Sýkora K.V., Babalonas D. & Papastergiadou E. 1998. An overview of the coastal vegetation of Greece based on multivariate analysis: Dunes. Proceedings of the 1st Balkan Botanical Congress (Progress in Botanical Research), Thessaloniki 1998. Kluwer Academic Publishers, 149-152.
Sýkora K.V., Babalonas D. & Papastergiadou E. 2003. Strandline and sand-dune vegetation of coasts of Greece and some other Aegean countries. Phytocoenologia 33(2-3): 409-446.
Χριστοδουλάκης Δ. 1986. Η χλωρίδα και η βλάστηση της Σάμου. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 381.
Tsiripidis Ι., Xystrakis F., Kasampalis D., Mastrogianni A., Strid A. & Dimopoulos P. 2014. Deliverable A4. Potential Distribution Maps of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, Athens, pages 176.
Vasiliou A. 2000. Die psammophile und halophile Vegetation des Lagunenkomplexes Epanomi (Makedonien, Nordgriechenland). Pflanzensoziologische und floristische Untersuchungen. Diplomarbeit, Freie Universität Berlin, pg. 125.
Κείμενο
Αθανάσιος Πανογεώργος, Δασοπόνος
