Κωδικός τύπου οικοτόπου 4090
Ονομασία Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες – Endemic oro-Mediterranean heaths with gorse
Καθεστώς Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Περιγραφή
Βασικοί σχηματισμοί ακανθωδών ημίθαμνων, οι οποίοι εμφανίζονται κατά “προσκεφάλαια”, των υψηλών ορέων της μεσογειακής και της ιρανοκασπικής περιοχής.
Οικολογικές συνθήκες
Ο τύπος οικοτόπου 4090 χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία αγκαθωτών θάμνων σε σφαιρόμορφες ή προσκεφαλοειδείς αποικίες, από την ευρεία εμφάνιση γυμνού εδάφους ανάμεσα στους θυσσανόμορφους σχηματισμούς και από μέτρια ασκούμενη βόσκηση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας αυτών των τοπίων κυρίαρχο ρόλο παίζουν πολυετή αγρωστώδη, οι αγκαθωτοί ημίθαμνοι προσκεφαλοειδούς ανάπτυξης και άλλα χαμαίφυτα καθώς και διάφορα νανοφανερόφυτα. Συναντάται σε υπόστρωμα που ποικίλει και μπορεί να είναι ασβεστόλιθοι, φλύσχες αλλά κυρίως υπερβασικά πετρώματα της σειράς των οφιολίθων. Τα υψόμετρα ποικίλουν από 800 m μέχρι 2500 m, ενώ η κλίση και η έκθεση ποικίλει. Οι φυτοκαλύψεις των θαμνώδων ειδών κυμαίνονται μεταξύ 30-70%, ενώ οι συνολικές φυτοκαλύψεις αρκετές φορές προσεγγίζουν το 90%.
Περιοχή εξάπλωσης και εύρος εξάπλωσης του τύπου οικοτόπου 4090
Χλωριδική σύνθεση
Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Acantholimon androsaceum, Acinos alpinus, Allium frigidum, Anchusa cespitosa, Anthemis cretica, Asperula boissieri, Aster alpinus, Astragalus angustifolius, Astragalus creticus, Astragalus sempervirens, Astragalus sirinicus, Astragalus taygeteus, Astragalus thracicus, Asyneuma limonifolium, Campanula spatulata, Centaurea pichleri, Cerastium candidissimum, Cirsium hypopsilum, Daphne oleoides, Draba lacaitae, Eryngium amethystinum, Erysimum pusillum, Festuca polita, Festuca varia, Fumana bonapartei, Galium thymifolium, Genista acanthoclada, Geranium macrostylum, Globularia stygia, Koeleria lobata, Marrubium cylleneum, Marrubium velutinum, Minuartia attica, Minuartia stellata, Peucedanum vourinense, Poa thessala, Prunus prostrata, Ptilostemon afer, Rindera graeca, Sesleria coerulans, Sesleria vaginalis, Sideritis clandestina, Stipa pennata, Telephium imperati, Thymus leucotrichus, Thymus parnassicus, Thymus teucrioides subsp. alpinus.
Κατάσταση διατήρησης-Απειλές
O τύπος οικοτόπου 4060 έχει μεγάλη οικολογική σημασία λόγω της βιοποικιλότητας που παρουσιάζει, οικονομική (λιβαδοπονική) αξία και αισθητική σημασία. Είναι αρκετά σταθερός λόγω της μεγάλης βιοποικiλότητας και των ειδών που τον συνθέτουν. Απειλή αποτελεί η υπερβόσκηση ή υποβόσκηση, η εξέλιξη της βλάστησης καθώς και διάφορες υποδομές που έγιναν ή γίνονται.
Έντυπο αναφοράς τύπου οικοτόπου
Περιοχές εμφάνισης
GR1110004 FENGARI SAMOTHRAKIS, ANATOLIKES AKTES, VRACHONISSIDA ZOURAFA KAI THALASSIA ZONI
GR1310003 ETHNIKOS DRYMOS PINDOU (VALIA KALNTA) – EVRΥTERI PERIOCHI
GR1320002 KORYFES OROUS GRAMMOS
GR1330001 OROS VOURINOS (KORYFI ASPROVOUNI)
GR1420001 KATO OLYMPOS – KALLIPEFKI
GR1420003 AISTHITIKO DASOS OSSAS
GR2110002 ORI ATHAMANON (NERAIDA)
GR2130001 ETHNIKOS DRYMOS VIKOU – AOOU
GR2130002 KORYFES OROUS SMOLIKAS
GR2130004 KENTRIKO TMIMA ZAGORIOU
GR2130006 PERIOCHI METSOVOU (ANILIO – KATARA)
GR2130007 OROS LAKMOS (PERISTERI)
GR2320002 OROS CHELMOS KAI YDATA STYGOS
GR2320005 ORI BARMPAS KAI KLOKOS, FARANGI SELINOUNTA
GR2420001 OROS OCHI – KAMPOS KARYSTOU – POTAMI – AKROTIRIO KAFIREFS – PARAKTIA THALASSIA ZONI
GR2420002 DIRFYS: DASOS STENIS – DELFI
GR2430001 OROS TYMFRISTOS (VELOUCHI)
GR2440004 ETHNIKOS DRYMOS OITIS
GR2450005 NOTIOANATOLIKOS PARNASSOS – ETHNIKOS DRYMOS PARNASSOU – DASOS TITHOREAS
GR2520006 OROS PARNONAS (KAI PERIOCHI MALEVIS)
GR2530001 KORYFES OROUS KYLLINI (ZIRIA) KAI CHARADRA FLAMPOURITSA
GR4110005 LESVOS: KOLPOS GERAS, ELOS NTIPI KAI OROS OLYMPOS
GR4120002 SAMOS: OROS AMPELOS (KARVOUNIS)
GR4120004 IKARIA – FOURNOI KAI PARAKTIA ZONI
GR4310006 DIKTI: OMALOS VIANNOU (SYMI – OMALOS)
GR4320002 DIKTI: OROPEDIO LASITHIOU, KATHARO, SELENA, KRASI, SELAKANO, CHALASMENI KORYFI
GR4330005 OROS IDI (VORIZIA, GERANOI, KALI MADARA)
GR4340008 LEFKA ORI KAI PARAKTIA ZONI
Βιβλιογραφία για τη βλάστηση
Bergmeier E. 2004. Two ways of vegetation classification for the high mountains of Crete: A critical comparison of methods and results. Annali di Botanica, n.s. 3: 7-21.
Bergmeier E. 2002. The vegetation of the high mountains of Crete – a revision and multivariate analysis. Phytocoenologia 32: 205-249.
Bergmeier E. 1990. Walder und Gebusche des Niederen Olymp (Kato Olimbos, NO-Thessalien). Phytocoenologia 18(2/3): 161-342.
Βλάχος Α. 2006. Χλωρίδα Βλάστηση και Οικολογία του ορεινού συγκροτήματος των Βαρδουσίων. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 396.
Βραχνάκης Μ., Φωτιάδης Γ. & Καζόγλου Ι. 2011. Τύποι Οικοτόπων Εθνικού Πάρκου Πρεσπών – Αναγνώριση-Καταγραφή 2011. Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, σελ. 101.
Γερασιμίδης Α. & Κοράκης Γ. 2006. Η βλάστηση των ορεινών λιβαδικών περιοχών στο όρος Μιτσικέλι. Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας, Βόλος, 10-12 Νοεμβρίου 2004: 183-191.
Δημητρέλλος Ν.Γ. 2005. Γεωβοτανική Έρευνα του Όρους Τυμφρηστού (ΒΔ Στερεά Ελλάδα) Χλωρίδα – Βλάστηση – Αξιολόγηση – Διαχείριση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 296.
Δημόπουλος Δ. Π. 1993. Χλωριδική και Φυτοκοινωνιολογική έρευνα του όρους Κυλλήνη – Οικολογική Προσέγγιση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 370.
Georgiadis Th. & Dimopoulos P. 1993. Etude de la vegetation supraforestiere du Mont Kyllini (Peloponnese-Grece). Bot. Helv. 103: 149-175.
Θεοδωρόπουλος Κ., Ξυστράκης Φ., Ελευθεριάδου Ε. & Σαμαράς Δ. 2011. Ζώνες βλάστησης και τύποι οικοτόπων της περιοχής του φορέα διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. Επιστ. Επετ. Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, ΑΠΘ 2002, ΜΕ: σελ. 18 (σε CD).
Καρέτσος Γ. 2002. Μελέτη της Οικολογίας και της Βλάστησης του Όρους Οίτη. Διδακτορική Διατριβή. Πάτρα, σελ. 325.
Κοκμοτός Ε. 2008. Χλωριδική και φυτοκοινωνιολογική μελέτη των ορεινών όγκων της Βοιωτίας (Ελικώνας-Ξεροβούνι-Νεραϊδολάκκωμα). Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 509 + 3 Παραρτήματα.
Κοράκης Γ. & Αραβίδης Η. 2004. Καταγραφή, ταξινόμηση και αξιολόγηση των φυσικών ενδιαιτημάτων του Λακωνικού Ταϋγέτου σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Περιβαλλοντικού Συνεδρίου, Νέα Ορεστιάδα, 7-9 Μαίου 2004: 891-900.
Μαρούλης Γ. 2003. Χλωρίδα και βλάστηση των οικοσυστημάτων του όρους Ερύμανθος (ΒΔ Πελοπόννησος). Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 450 + 1 Παράρτημα + 1 Χάρτης.
Πλατής Π., Παπαχρήστου Θ., Μελιάδης Ι. & Μαντζανάς Κ. 2007. Ποικιλότητα τύπων οικοτόπων της περιοχής Ακαρνανικών ορέων του Δικτύου “Φύση 2000”. Πρακτικά 13ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας, Χλόη Καστοριάς, 7-10 Οκτωβρίου 2007 (τόμος I): 116-124.
Quézel P. 1967. La vegetation des hauts sommets du Pinde et de l’Olympe de Thessale. Vegetatio XIV (1/4): 127-229.
Quézel P. 1964. Vegetation des hautes montanges de la Grece meriodionale. Vegetatio XII (5/6):289-385 + 33 Tables.
Χοχλίουρος Π.Σ. 2005. Χλωριδική και Φυτοκοινωνιολογική Έρευνα του Όρους Βερμίου – Οικολογική προσέγγιση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 352 + 3 Παραρτήματα.
Xystrakis F., Theodoropoulos K., Eleftheriadou E. & Reif A. 2009. The vegetation of forest and shrubland with creeping Pinus heldreichii in “Elikodromio”, Olympus National Park, Greece. In: Ivanova, D. (ed.), Plant, fungal, and habitat diversity investigation and conservation. Proceedings of IV Balkan Botanical Congress, Sofia, 20-26 June 2006. Institute of Botany, Sofia, pg. 345-352.
Γενική βιβλιογραφία
Bergmeier E. 2004. Two ways of vegetation classification for the high mountains of Crete: A critical comparison of methods and results. Annali di Botanica, n.s. 3: 7-21.
Bergmeier E. 2002. The vegetation of the high mountains of Crete – a revision and multivariate analysis. Phytocoenologia 32: 205-249.
Bergmeier E. 1990. Walder und Gebusche des Niederen Olymp (Kato Olimbos, NO-Thessalien). Phytocoenologia 18(2/3): 161-342.
Βλάχος Α. 2006. Χλωρίδα Βλάστηση και Οικολογία του ορεινού συγκροτήματος των Βαρδουσίων. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 396.
Βραχνάκης Μ., Φωτιάδης Γ. & Καζόγλου Ι. 2011. Τύποι Οικοτόπων Εθνικού Πάρκου Πρεσπών – Αναγνώριση-Καταγραφή 2011. Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, σελ. 101.
Γερασιμίδης Α. & Κοράκης Γ. 2006. Η βλάστηση των ορεινών λιβαδικών περιοχών στο όρος Μιτσικέλι. Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας, Βόλος, 10-12 Νοεμβρίου 2004: 183-191.
Δημητρέλλος Ν.Γ. 2005. Γεωβοτανική Έρευνα του Όρους Τυμφρηστού (ΒΔ Στερεά Ελλάδα) Χλωρίδα – Βλάστηση – Αξιολόγηση – Διαχείριση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 296.
Δημόπουλος Δ. Π. 1993. Χλωριδική και Φυτοκοινωνιολογική έρευνα του όρους Κυλλήνη – Οικολογική Προσέγγιση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 370.
Dimopoulos P., Xystrakis F. & Tsiripidis I. 2014. Deliverable A1. Final Catalogue of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 54.
Dimopoulos P., Fotiadis G., Tsiripidis I., Panitsa M. & Karadimou E. 2014. Deliverable A2. Report and Literature Database on Habitat Types of Greece – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 210.
Dimopoulos P., Tsiripidis I., Xystrakis F., Panitsa M., Fotiadis G., Kallimanis A.S. & Kazoglou I. 2014. Deliverable A6. Explanatory Implementation Manual for the Conservation Degree Assessment of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 35. (with Annexes: I. Habitat types protocols, pages 600; II. Explanatory notes on the habitat types protocols selection, pages 4; III. Correspondence of Habitat types protocols with the clusters of vegetation relevés (excel file)).
Dimopoulos P., Tsiripidis I., Xystrakis F., Kallimanis A.S & Panitsa M. 2014. Deliverable A7. Preliminary Analysis of the Field Data for the Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, pages 16.
Dimopoulos P., Sýkora K.V., Gilissen C., Wiecherink D. & Georgiadis T. 2005. Vegetation ecology of Kalodiki fen (NW Greece). Biologia/Bratislava 60 (1): 69-82.
European Commission 2013. Interpretation Manual of European Union Habitats.
Georgiadis Th. & Dimopoulos P. 1993. Etude de la vegetation supraforestiere du Mont Kyllini (Peloponnese-Grece). Bot. Helv. 103: 149-175.
Θεοδωρόπουλος Κ., Ξυστράκης Φ., Ελευθεριάδου Ε. & Σαμαράς Δ. 2011. Ζώνες βλάστησης και τύποι οικοτόπων της περιοχής του φορέα διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. Επιστ. Επετ. Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, ΑΠΘ 2002, ΜΕ: σελ. 18 (σε CD).
Καρέτσος Γ. 2002. Μελέτη της Οικολογίας και της Βλάστησης του Όρους Οίτη. Διδακτορική Διατριβή. Πάτρα, σελ. 325.
Κοκμοτός Ε. 2008. Χλωριδική και φυτοκοινωνιολογική μελέτη των ορεινών όγκων της Βοιωτίας (Ελικώνας-Ξεροβούνι-Νεραϊδολάκκωμα). Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 509 + 3 Παραρτήματα.
Κοράκης Γ. & Αραβίδης Η. 2004. Καταγραφή, ταξινόμηση και αξιολόγηση των φυσικών ενδιαιτημάτων του Λακωνικού Ταϋγέτου σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Περιβαλλοντικού Συνεδρίου, Νέα Ορεστιάδα, 7-9 Μαίου 2004: 891-900.
Μαρούλης Γ. 2003. Χλωρίδα και βλάστηση των οικοσυστημάτων του όρους Ερύμανθος (ΒΔ Πελοπόννησος). Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 450 + 1 Παράρτημα + 1 Χάρτης.
Ντάφης Σ., Παπαστεργιάδου Ε., Λαζαρίδου Ε. & Τσιαφούλη Μ. 2001. Τεχνικός Οδηγός Αναγνώρισης, Περιγραφής και Χαρτογράφησης Τύπων Οικοτόπων της Ελλάδας. ΕΚΒΥ.
Πλατής Π., Παπαχρήστου Θ., Μελιάδης Ι. & Μαντζανάς Κ. 2007. Ποικιλότητα τύπων οικοτόπων της περιοχής Ακαρνανικών ορέων του Δικτύου “Φύση 2000”. Πρακτικά 13ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας, Χλόη Καστοριάς, 7-10 Οκτωβρίου 2007 (τόμος I): 116-124.
Quézel P. 1967. La vegetation des hauts sommets du Pinde et de l’Olympe de Thessale. Vegetatio XIV (1/4): 127-229.
Quézel P. 1964. Vegetation des hautes montanges de la Grece meriodionale. Vegetatio XII (5/6):289-385 + 33 Tables.
Tsiripidis Ι., Xystrakis F., Kasampalis D., Mastrogianni A., Strid A. & Dimopoulos P., 2014. Deliverable A4. Potential Distribution Maps of Habitat Types – 1st edition. Ministry of Environment, Energy and Climate Change, OIKOM Ltd – E. Alexandropoulou – A. Glavas, Athens, Athens, pages 176.
Χοχλίουρος Π.Σ. 2005. Χλωριδική και Φυτοκοινωνιολογική Έρευνα του Όρους Βερμίου – Οικολογική προσέγγιση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 352 + 3 Παραρτήματα.
Xystrakis F., Theodoropoulos K., Eleftheriadou E. & Reif A. 2009. The vegetation of forest and shrubland with creeping Pinus heldreichii in “Elikodromio”, Olympus National Park, Greece. In: Ivanova, D. (ed.), Plant, fungal, and habitat diversity investigation and conservation. Proceedings of IV Balkan Botanical Congress, Sofia, 20-26 June 2006. Institute of Botany, Sofia, pg. 345-352.
Κείμενο
Γιάννης Φραγκάκης, Δασοπόνος
