Κείμενο: Αθανάσιος Πανογεώργος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Λιβάδι και βοσκότοπος
Πολύ συχνά οι έννοιες λιβάδι και βοσκότοπος συγχέονται. Αυτό δικαιολογείται σε μεγάλο βαθμό, καθόσον γίνεται εύκολα κατανοητό από την εμπειρία ότι η κύρια χρήση των λιβαδιών είναι η κτηνοτροφική, δηλ. η χρήση του τμήματος της πρωτογενούς παραγωγής των λιβαδιών (βοσκήσιμη ύλη) από τα αγροτικά ζώα διαμέσου της βόσκησης. Όμως, ενώ η λέξη λιβάδι περιγράφει έναν τύπο γης, η λέξη βοσκότοπος περιγράφει μία (σημαντική ασφαλώς, αλλά όχι και μόνη) χρήση γης, η οποία γίνεται πάντα εκτός από τα αγροτικά ζώα και από την άγρια πανίδα. Επίσης, η λέξη βοσκότοπος δεν συνδέεται αποκλειστικά με τα λιβάδια. Για παράδειγμα, δάση που βόσκονται και τα οποία προορίζονται για ξυλοπαραγωγή, δεν θεωρούνται λιβάδια. Στην περίπτωση αυτή η ελεγχόμενη βόσκηση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δευτερογενής δραστηριότητα (ή κάρπωση), όμως ο δασικός χαρακτήρας αυτού του τύπου γης υπερτερεί ασφαλώς του λιβαδικού. Αντίστοιχα, ένας αγρός καλλιεργημένος με σιτάρι στο οποίον ασκείται βόσκηση των στελεχών του σιταριού (καλαμιές) ή των παρεδάφιων ποωδών φυτών, από αγροτικά ζώα μετά το θερισμό, είναι μεν περιστασιακά βοσκότοπος, εξακολουθεί δε και έχει το γεωργικό χαρακτήρα, έναντι του λιβαδικού.
Λειμώνας
Στην περίπτωση που σε μία γεωργική έκταση καλλιεργούνται φυτά τα οποία προορίζονται είτε για απευθείας κατανάλωση από τα αγροτικά ζώα είτε η υπέργεια βιομάζα τους συγκομίζεται για να προωθηθεί ως βοσκήσιμη ύλη (σανός ή να επεξεργαστεί για να γίνει συμπυκνωμένη ύλη) τότε η γεωργική αυτή έκταση ονομάζεται λειμώνας ή λειβάδι ή τεχνητό λιβάδι, ως αντιπαραβολή με το φυσικό λιβάδι. Ένας λειμώνας μπορεί να είναι ποτιστικός (να έχει υπολογιστεί στην κατανομή του αρδευτικού φόρτου) ή ξηρικός (να έχει ποτιστεί στην αρχή της εγκατάστασης των φυτών και μετά όχι).
Λιβάδια
Λιβάδι ονομάζεται ο τύπος γης που αναφέρεται σε φυσική ή ημιφυσική έκταση, η βλάστηση της οποίας κυριαρχείται από ποώδη ή/και χαμηλή θαμνώδη ή/και αραιή, υψηλή ξυλώδη βλάστηση και στην οποία η πιο συνηθισμένη χρήση γίνεται από αγροτικά ζώα τα οποία ικανοποιούν τις διατροφικές τους ανάγκες από το τμήμα της υπέργειας βιομάζας που ονομάζεται βοσκήσιμη ύλη, ενώ τα άγρια ζώα χρησιμοποιούν τα λιβάδια τόσο ως ενδιαίτημα όσο και ως χώρο διατροφής και αναπαραγωγής. Τα λιβάδια αποτελούν χερσαίο φυσικό ή ημιφυσικό πόρο. Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται τα κλιμακικά λιβάδια, των οποίων η φυσιογνωμία της βλάστησης ρυθμίζεται αποκλειστικά από αβιοτικούς παράγοντες (κλίμα) ή βιοτικούς παράγοντες, άλλους εκτός του ανθρώπου. Ως τέτοια θα μπορούσαν να θεωρηθούν τα αλπικά λιβάδια των πολύ υψηλών κορυφών της κεντρικής ή βόρειας Ευρώπης, ενώ τα Μεσογειακά λιβάδια θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ως ημιφυσικά. Αυτό διότι η ανθρωπογενής επίδραση (βόσκηση, καυσοξύλευση, πυρκαγιές) ήταν και εξακολουθεί να είναι σε πολλές περιοχές ιδιαίτερα έντονη, με αποτέλεσμα η οικολογική διαδοχή να αναστέλλεται ή αναστρέφεται (οπισθοδρομική διαδοχή). Από τον παραπάνω ορισμό γίνεται φανερό ότι η έννοια του λιβαδιού δύναται να περιλαμβάνει ποικιλία βλάστησης στο μεσόροφο και ανώροφο, σχηματίζοντας έτσι διαφορετικούς τύπους λιβαδιών. Επιπλέον είναι φανερό, ότι η βόσκηση από αγροτικά ζώα είναι μία από τις πολλές οικονομικές δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν στα λιβάδια.
Άρθρα – Πληροφορίες
Βραχνάκης Μ. 2015. Λιβαδοπονία. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Αθήνα
Παπαναστάσης Β.Π. & Ισπικούδης Ι. 2012. Λιβαδική οικολογία. Εκδ. Γιαχούδης Θεσσαλονίκη.
Παπαναστάσης Β.Π. & Νοϊτσάκης Β.Ι. 1992. Λιβαδική οικολογία. Εκδ. Γιαχούδης – Γιαπούλης Θεσσαλονίκη.
