Κείμενο: Θανάσης Αυγουλής, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Τι ακριβώς είναι η κουκουνάρα
Το σπέρμα (σπόρος), ενός είδους πεύκου, της κουκουναριάς (Pinus pinea) – η κουκουνάρα – είναι μια σημαντική υπερτροφή (superfood) και χρησιμοποιείται στη μαγειρική, συνήθως σε σάλτσες και ως γέμιση σε γαλοπούλες και κοτόπουλα. Σε σαλάτες, στο πιλάφι σε πιάτα ρυζιού και σε ζυμαρικά. Η πιο διάσημη χρήση του είναι ασφαλώς στην ιταλική σάλτσα πέστο. Τρώγεται επίσης και σαν σνακ και ως συμπλήρωμα σε όλα τα είδη σνακ (σταφύλια, καρύδια, κλπ.).
Γιατί είναι υπερτροφή
Η κουκουνάρα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και ωμέγα – 3 λιπαρά οξέα, που είναι ευεργετικά για το καρδιαγγειακό σύστημα. Ακόμη, είναι πλούσια πηγή βιταμινών, φυτικών ινών, φολικού οξέως, ασβεστίου, φωσφόρου και σιδήρου και μπορεί να λειτουργήσει και ως συμπλήρωμα διατροφής, χάρη στην υψηλή ενεργειακή του αξία. Μερικές από τις διατροφικές πληροφορίες ανά 100g είναι: Ενέργεια 575kcal, Λίπος 51g, Πρωτεΐνη 24g, Υδατάνθρακες 7.3g, Ουγγρικα λιπαρα οξεα: 42g, Φυτικες ινες 11.5g, Βιταμίνη Α 0.003mg, Βιταμίνη Β1 1.3mg, Βιταμίνη Β2 0.19mg, Βιταμίνη Β3 3.6mg, Βιταμίνη Β5 0.21mg, Βιταμίνη B6 0.11mg, Βιταμίνη Β7 0.01mg, Φολικό οξύ 55mg, Βιταμίνη Ε 4mg, Βιταμίνη C 1.9mg, Ασβέστιο 12mg, Καλιο 599mg, Μαγνήσιο 5mg, Φώσφορο 605mg, Νάτριο 4.25mg, Σιδηρος 5.2mg, Ψευδαργυρος 4.25mg.
Η κουκουνάρα
Εξάπλωση – Ιστορία
Το γεγονός ότι τα σπέρματα της κουκουναριάς είναι εδώδιμα έχει συντελέσει στην καλλιέργεια του είδους ήδη από τα αρχαία χρόνια και συνεπώς στην εισαγωγή του σε διάφορες περιοχές από τον άνθρωπο. Αυτό καθιστά δύσκολο τον ακριβή προσδιορισμό της φυσικής του εξάπλωσης. Η πιο πιθανές περιοχές προέλευσης είναι η Ανατολία, ο Λίβανος και η Ιβηρική χερσόνησος. Στην Ισπανία έχουν βρεθεί κώνοι και κομμάτια από ξυλάνθρακα κουκουναριάς σε παλαιολιθικούς οικισμούς ηλικίας 50.000 ετών. Η κουκουνάρα καταναλωνόταν ευρέως στην Ευρώπη και στην Ασία, από την Παλαιολιθική κιόλας περίοδο. Το δέντρο καλλιεργείται συστηματικά εδώ και 6.000 χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι εκτιμούσαν την πλούσια θρεπτική αξία του και ίσως αυτός ήταν ο λόγος που το θεωρούσαν και σύμβολο ανδρισμού και γονιμότητας. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μάλιστα, συνήθιζαν να σερβίρουν ένα είδος μπισκότου με κουκουνάρι που είχε ως κύριο στόχο την ενίσχυση των ερωτικών επιδόσεων. Πέρα από τη Μεσογειακή λεκάνη, που είναι ο φυσικός χώρος εξάπλωσής της, έχει εισαχθεί με επιτυχία στην Αργεντινή και στη Ν. Αφρική (που έχουν μεσογειακό κλίμα).
Η «αγορά» της κουκουνάρας
Στην αγορά η κουκουνάρα έχει μεγάλη ζήτηση από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάρτιο και ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα, οπότε έχουν και μεγάλη ζήτηση. Οι μεγαλύτερες ποσότητες κουκουνάρας που διακινούνται στην ελληνική αγορά εισάγονται από την Τουρκία, την Ισπανία και την Κίνα.
Η καλλιέργεια του δέντρου
Είναι ένα δέντρο, η καλλιέργεια του οποίου, μπορεί να προσφέρει ένα επιπλέον εισόδημα χωρίς ιδιαίτερες φροντίδες και με σχεδόν μηδενικό κόστος. Αναπτύσσεται εύκολα στην Ελλάδα, κυρίως στις πεδινές παραθαλάσσιες περιοχές, και παρόλο που υπάρχουν καλλιέργειες, είναι λίγες και χωρίς ιδιαίτερη αξιοποίηση, με αποτέλεσμα να γίνεται εισαγωγή.
Άρθρα – Πληροφορίες
Dogan Υ., Baslar S., Ay G. & Mert H.H. 2004. The use of wild edible plants in western and central Anatolia (Turkey). Economic Botany 58 (4): 684-690.
Tardío J., Pascual H. & Morales R. 2005. Wild food plants traditionally used in the province of Madrid, Central Spain). Economic Botany 59 (2): 122-136.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 11/8/2015]
www.rarexoticseeds.com [Ανάκτηση 11/8/2015]
www.treeseedonline.com [Ανάκτηση 11/8/2015]
www.naturalmedicinalherbs.net [Ανάκτηση 11/8/2015]
http://thesecretrealtruth.blogspot.com/ [Ανάκτηση 11/8/2015]
http://mageirikikaisintages.blogspot.gr/ [Ανάκτηση 11/8/2015]
