Επιστημονική ονομασία Agave americana L.
Ταξινόμηση Κλάση Magnolipsida Τάξη Asparagales Οικογένεια Asparagaceae
Κοινές ονομασίες αθάνατος, sentry plant, century plant, maguey, American aloe
Παρόλο που ζει μέχρι και 30 χρόνια, ονομάζεται αθάνατος γιατί πολλαπλασιάζεται αγενώς και εξαπλώνεται γρήγορα (το ίδιο άτομο) ώστε να φαίνεται να σαν μην “πεθαίνει” ποτέ.
Περιγραφή
Αειθαλές είδος (βιοτική μορφή Ρ, φανερόφυτο) που δεν ξεπερνάει τα τρία μέτρα (αν και η ταξιανθία του φτάνει και τα 9 μέτρα).
Τα φύλλα είναι σε σπειροειδή διάταξη, με γόνατα που είναι πολύ κοντά μεταξύ τους, ώστε να μην φαίνεται κάποιος κεντρικός άξονας. Είναι σαρκώδη, γλαυκά, μήκους μέχρι 1,5 μ. με ακανθωτά πριονωτές παρυφές.
Στο τέλος της ζωής του ατόμου (σε 10-30 χρόνια) δημιουργεί την ταξιανθία του, με κίτρινα άνθη, με κεντρικό άξονα αποξυλωμένο και ύψος που φτάνει τα 8-9 μέτρα.
Αθάνατος με ταξιανθία στο Ναύπλιο
Εξάπλωση – Παρουσία στην Ελλάδα
Το είδος εξαπλώνεται στο Μεξικό και στις ΗΠΑ. Εμφανίζεται σαν χωροκατακτητικό στις Δυτικές Ινδίες, στην Αφρική, στην Ινδία, στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη, στην Αυστραλία και στη Μεσόγειο. Συγκεκριμένα στη Μεσόγειο εισήχθηκε στην Ισπανία το 1940 ως διακοσμητικό και καλλιεργητικό φυτό. Οι έρευνες δείχνουν ότι απαντάται κοντά σε παραθαλάσσιους αμμόλοφους 4-5 χιλ. από την ακτή, από όπου όμως τελικά και σταδιακά, καθώς αναπαράγεται εύκολα αγενώς, και έτσι εξαπλώνεται και σε άλλα ενδιαιτήματα (βραχώδη πρανή κλπ.). Γενικά, το είδος φαίνεται να έχει μεγάλη εξάπλωση στη Ν. Ελλάδα και κυρίως σε προσήλιες με νότια έκθεση πετρώδεις πλαγιές. Η εξάπλωση του γίνεται κυρίως με ριζώματα σχηματίζοντας έτσι πυκνές συστάδες που δεν επιτρέπουν άλλα αυτοφυή είδη να αναπτυχθούν, καταλαμβάνοντας το ενδιαίτημα τους. Έχουν εντοπιστεί μεγάλες συστάδες στη Χαλκιδική, στην Αττική, σε ‘όλα τα παράλια της Πελοποννήσου, στην Κρήτη και λιγότερο στα Νησιά του Αιγαίου.
Εξάπλωση του αθάνατου σε Ευρώπη και Μεσόγειο
Χρήσεις
Όλα τα μέρη του φυτού, όμως, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φρέσκα ή αποξηραμένα για θεραπευτικούς λόγους. Δρα ως αντισηπτικό, εφιδρωτικό, παυσίπονο (σε οδοντικούς πόνους),καθώς επίσης τα φύλλα του, χρησιμοποιούνται στην αντιφλεγμονώδη και καταπραϋντική δράση τους. Έχει εντομοκτόνες και εντομοαπωθητικές ιδιότητες. Στο Μεξικό, όπου το είδος είναι αυτοφυές, από τις ίνες του φυτού, έφτιαχναν σχοινιά και χοντρά υφάσματα. Με τα αγκάθια των φύλλων έφτιαχναν βελόνες και καρφίτσες. Από τους μίσχους των λουλουδιών έφτιαχναν μία αδιάβροχη σκεπή για τις καλύβες. Ενώ στην Ελλάδα χρησιμοποιούσαν τον χυμό του σε καταπλάσματα για τραύματα. Χρησιμοποιούσαν επίσης τη σκόνη του αποξηραμένου φυτού για αναιμία, ασθένειες των νεφρών και του ήπατος. Στην Κρήτη τα φύλλα χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για να απαλύνουν τους μαλάθρακες (δοθιήνες).
Άρθρα – Πληροφορίες
Almasi K.N. 2000. A non‐native perennial invades a native forest. Biological Invasions, 2: 219–230.
Alvarez M.A. & Cushman J.H. 2002. Community‐level consequences of a plant invasion: effects on three habitats in coastal California. Ecological Applications, 12: 1434–1444.
Brennan S.F. & Withgott J.2005. Biodiversity and Conservation Biology.In: Εnvironment; the science behind the stories. Pearson, Benjamin-Cummings, San Francisco.
Euro+Med (2006): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 26/0 1/2019]
www.ftiaxno.gr [Ανάκτηση 26/01/2019]
Κείμενο
Μαρία Αντωνοπούλου, Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας
