Κείμενο: Βαρβάρα Καλή, Απόφοιτη Τμήματος Δασολογίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Έρευνα
Τα περισσότερα ανθοφόρα φυτά έχουν άνθη αρρενοθήλεα ή ερμαφρόδιτα (έχουν και τα δυο γένη). Υπάρχουν όμως είδη που έχουν μονογενή άνθη (άνθη αρσενικά ή άνθη θηλυκά). Τα μονογενή άνθη μπορούν να φύονται πάνω στο ίδιο δένδρο (μόνοικα είδη) ή μπορεί να φύονται σε διαφορετικά δένδρα τα θηλυκά και σε άλλα τα αρσενικά (δηλαδή να υπάρχουν αρσενικά ή θηλυκά δένδρα, δίοικα είδη), που αποτελούν μόλις το 10% των ανθοφόρων ειδών. Ένα δίοικο είδος είναι και το σφενδάμι της Πενσυλβάνιας (Acer pensylvanicum), και η έρευνα, στο συγκεκριμένο είδος, της Τζένιφερ Μπλέικ-Μαχμούντ του Πανεπιστημίου Πρίνστον μαζί με την ομάδα της, αποκάλυψαν ότι τίποτα δεν είναι σταθερό σε ότι αφορά το γένος του κάθε δένδρου. Στην έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βοτανικής «Annals of Botany», ερεύνησαν για τέσσερα χρόνια 457 σφενδάμια σε δάση και πάρκα του Νιου Τζέρσεϊ. Το σφενδάμι της Πενσυλβάνιας αναπτύσσεται αργά και φθάνει σε ύψος 10 έως 15 μέτρων συνήθως. Κατά τη διάρκεια της ερευνάς μετρούσαν αρκετά συχνά τη διάμετρό τους, παρατηρούσαν την κατάσταση των κλαδιών και των φύλλων τους και κατέγραψαν κατά πόσο είχαν αρσενικά ή θηλυκά άνθη.
Θηλυκά άνθη σε θηλυκό δένδρο του είδους Acer pensylvanicum
Τα αποτελέσματα
Από τις παρατηρήσεις τους προέκυψε ότι το 54% των δένδρων άλλαξαν φύλο μια φορά μέσα στην τετραετία, ενώ το 26% είχαν αλλάξει φύλο τουλάχιστον δύο φορές. Το μέγεθος του δένδρου δεν επηρέαζε το φύλο του, ωστόσο τα πιο υγιή δένδρα ήταν πιο συχνά τα αρσενικά (είχαν δηλαδή μόνο αρσενικά άνθη). Τα δένδρα που έμεναν θηλυκά (είχαν μόνο θηλυκά άνθη) για αρκετά συνεχόμενα χρόνια, είχαν μείωση της ανάπτυξης τους σταδιακά με τον χρόνο. Μάλιστα, το 75% των δένδρων είχαν βγάλει θηλυκά άνθη προτού πεθάνουν. Πιθανά αυτό να οφείλεται στο ότι τα θηλυκά δένδρα χρειάζονται περισσότερες θρεπτικές ουσίες λόγω της παραγωγής των σπερμάτων με αποτέλεσμα να έχουν «στρες» και να πεθαίνουν πιο εύκολα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η αναλογία των αρσενικών προς τα θηλυκά δένδρα να είναι τουλάχιστον τρία προς ένα.
Άρθρα – Πληροφορίες
Blake‐Mahmud J. & Struwe L. 2020. When the going gets tough, the tough turn female: injury and sex expression in a sex‐changing tree. American Journal of Botany, 107(2): 339-349.
