Κείμενο: Αθανάσιος Πανογεώργος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Οι οικοσυστημικές υπηρεσίες διακρίνονται 4 κατηγορίες, οι υποστηρικτικές, οι υπηρεσίες παροχής, οι ρυθμιστικές και οι πολιτιστικές, με τις πρώτες να αποτελούν τη βάση για τις άλλες τρεις. Τα λιβάδια εκπληρώνουν στο σύνολό τους αυτές τις υπηρεσίες.
Υποστηρικτικές υπηρσίες
Οι υποστηρικτικές υπηρεσίες που παρέχουν τα λιβάδια αναφέρονται στη συμβολή στην ανακύκλωση και ανακατανομή των θρεπτικών, στη διασπορά των σπόρων και γενικότερα του γενετικού υλικού και στην πρωτογενή παραγωγή. Τα λιβάδια συμμετέχουν στον κύκλο ροής των θρεπτικών ως δεξαμενές αποθήκευσης και ταυτόχρονα υποστηρίζουν την ύπαρξη φυτών και ζώων, δηλ. τις δεξαμενές ανακύκλωσης. Έτσι, είτε δημιουργούν και επιταχύνουν κλειστά κυκλώματα σε θρεπτικά που δημιουργούνται και μεταφέρονται εντός των λιβαδικών οικοσυστημάτων (π.χ. μεταλλικά στοιχεία) είτε ενεργοποιούν την άλλη δεξαμενή ανακύκλωσης, την ατμόσφαιρα, σε κύκλους αερίων θρεπτικών (π.χ. άζωτο). Το αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτής της υποστηρικτικής υπηρεσίας, αλλά και άλλων οικολογικών διεργασιών (π.χ. της φωτοσύνθεσης), είναι η πρωτογενής παραγωγή η οποία συντηρεί τη ζωή στα οικοσυστήματα. Επιπλέον, τα λιβάδια συμβάλλουν στην ανακατανομή του γενετικού υλικού με την υποστήριξη των οργανισμών που διαβιούν σε αυτά.
Υπηρεσίες παροχής
Οι υπηρεσίες παροχής, αναφέρονται στα προϊόντα που παρέχονται από τα λιβαδικά οικοσυστήματα. Αυτά περιλαμβάνουν προϊόντα ανθρώπινης διατροφής (π.χ. θηράματα ή εδώδιμα φυτά), πρώτες ύλες (π.χ. καυσόξυλα, ξυλεία μικρής αξίας, δέρματα, οργανικά υλικά για διάφορες χρήσεις όπως αγρωστώδη για καλομοσκεπές, βοσκήσιμη ύλη, και οργανικά λιπάσματα), γενετικούς πόρους (π.χ. άγριους πληθυσμούς καλλιεργούμενων ειδών διατροφής – crop wild relatives, ή γονίδια για φαρμακευτική χρήση), μεταλλικά στοιχεία, φαρμακευτικούς πόρους (π.χ. φάρμακα φυτικής προέλευσης), ενέργεια (υδατικής ή οργανικής προέλευσης, π.χ. βιομάζα) και διακοσμητικά στοιχεία (π.χ. ορχιδέες, πεταλούδες).
Ρυθμιστικές υπηρεσίες
Οι ρυθμιστικές υπηρεσίες αναφέρονται σε ωφέλειες που λαμβάνονται από τη ρύθμιση των διεργα-σιών των οικοσυστημάτων και περιλαμβάνουν τη δέσμευση του άνθρακα και τη ρύθμιση του κλίματος, την αποσύνθεση των υπολειμμάτων και την αδρανοποίηση των τοξικών ουσιών, τη ρύθμιση του κύκλου του νερού και της επιφανειακής απορροής αυτού, όπως και της βελτίωσης της ποιότητας του νερού και του αέρα, και τον έλεγχο των ζιζανίων και των ασθενειών.
Πολιτιστικές υπηρεσίες
Οι πολιτιστικές υπηρεσίες αναφέρονται άυλα οφέλη που συνδέονται με εμπλουτισμό του πνεύ-ματος, γνωστική ανάπτυξη, προβληματισμό, αναψυχή, αισθητικές εμπειρίες, πολιτιστικές δημιουργίες (π.χ. χρήση λιβαδικών στοιχείων ως μοτίβα σε βιβλία, φιλμ, πίνακες, στοιχεία λαϊκής παράδοσης, εθνικά σύμβολα, αρχιτεκτονικά δημιουργήματα και καλλιτεχνήματα, διαφημίσεις), πνευματική ανάταση (συμπεριλαμβανομένων των λιβαδικών στοιχείων στη θρησκεία, σε μύθους και παραδόσεις), αναψυχικές εμπειρίες (π.χ. οικοτουρισμός, υπαίθρια αθλήματα), επιστήμη και μόρφωση (συμπεριλαμβανόμενων των λιβαδιών σε εκπαιδευτικές εκδρομές και επιστημονική ανακάλυψη).
Άρθρα – Πληροφορίες
Βραχνάκης Μ. 2015. Λιβαδοπονία. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Αθήνα
Millennium Ecosystem Assessment (MA). 2005. Ecosystems and human well-being: synthesis. Washington: Island Press.
