Ιερό φυτό της αρχαίας Ολυμπίας
Η ασημόλευκα, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αποτελούσε ιερό φυτό για την αρχαία Ολυμπία. Ο Παυσανίας (Ελλάδος Περιήγησις V. Ηλιακά Α, 15.3), αναφέρει ότι οι Ηλείοι, είναι συνηθισμένοι να χρησιμοποιούν για τις θυσίες στο Δία, το ξύλο της λεύκας και κανενός άλλου δένδρου. Προτιμούσαν τη λεύκα, γιατί ο θρύλος έφερε τον Ηρακλή να μεταφέρει το είδος από τη Θεσπρωτία στην Πελοπόννησο. Ο Ηρακλής βρήκε τη λεύκα να μεγαλώνει στις όχθες του Αχέροντα, το ποτάμι της Θεσπρωτίας, και για αυτόν το λόγο ο Όμηρος την ονομάζει Αχερωίδα (ενν. λεύκα).
Ο μύθος της λευκής λεύκης
Η λευκή λεύκη (Populus alba) συμβόλιζε με τη διχρωμία των φύλλων της τη χθόνια λατρεία. Η σκουρόχρωμη πλευρά ήταν ο κάτω κόσμος και η ανοιχτόχρωμη ο επάνω. Ο μύθος λέει ότι ο Άδης απήγαγε τη Λεύκη, τη θυγατέρα του Ωκεανού, και τη μετέφερε στο βασίλειό του. Όταν πέθανε, τη μεταμόρφωσε σε δέντρο, το μόνο που φύτρωνε από τότε στα Ηλύσια Πεδία, την ασημόχρωμη Λεύκα, που από τα φύλλα της ο Ηρακλής έπλεξε ένα στεφάνι, που το φορούσε όταν γύρισε από τον Κάτω Κόσμο. Επίσης, ο Ηρακλής σε θυσία προς το Δία, στην Ολυμπία, έκαψε τα μηριαία οστά των θυμάτων του, πάνω σε ξύλο λεύκας, ενώ ο ίδιος ο Δίας αποκαλούνταν και «Λευκαίος». Η ποσότητα μάλιστα των ξύλων που απαιτούσε η θυσία, λεγόταν «τεταγμένον λήμμα» τα οποία έκοβε ο «ξυλεύς», που ήταν «οικέτης», δηλαδή υπηρέτης του Δία (Παυσανίας, Ηλιακά Ε, 13.2-3, 15.10).
Η πραγματικότητα
Στην πραγματικότητα το «τεταγμένον λήμμα» ήταν η ποσότητα του ξύλου που θα υλοτομούνταν σε ένα δάσος. Ήταν δηλαδή η πρώτη τύπου οργανωμένη διαχείριση δασών.
Άρθρα – Πληροφορίες
Ζάχαρης Σ.Α. 2006. Φύση και Δάση στην αρχαία Ελλάδα. Υπ. Αγρ. Αν. & Τροφ. Τόμ. Γ’.
Κοντογιάννης Π. 2018. Ηρακλέους Άθλοι. Εκδόσης Αιγηίς.
Κείμενο
Νικόλαος-Κορνήλιος Πετρίδης, Δασοπόνος
