Κείμενο: Γιώργος Κατσαρός, Φοιτητής Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Τα κάστανα (Castanea sativa) αποτελούν ένα σημαντικό τρόφιμο για πολλές κουλτούρες και ιδιαίτερα γι’ αυτές της Κίνας, της Κορέας, της Ιαπωνίας, της Βόρειας Αμερικής και της Μεσογείου και καλλιεργούνται για περισσότερα από 6.000 χρόνια στην Κίνα και 3.000 χρόνια στην Ευρώπη. Το κάστανο είναι γνωστό κυρίως ως καρπός που καταναλώνεται ως ξηρός καρπός, αλλά χρησιμοποιείται και στη μαγειρική.
Θρεπτικά στοιχεία του κάστανου
Οι απόψεις για τις θερμίδες που περιέχει διίστανται, καθώς έχει μετρηθεί από160 έως 370 Kcal/100 γραμμάρια. Περιέχουν 48% νερό, πολλά ορυκτά άλατα, ενώ αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών (περιέχουν απαραίτητα αμινοξέα που δεν συνθέτει από μόνος του ο οργανισμός) και υδατανθράκων (45%, με μορφή κυρίως αμύλου). Τα κάστανα περιέχουν αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης, της οποίας η βιολογική αξία είναι εφάμιλλη της πρωτεΐνης του αυγού και αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό. Σε αντίθεση με άλλους καρπούς, τα κάστανα περιέχουν λιγότερο λίπος, ενώ ταυτόχρονα είναι πλούσια σε μέταλλα, βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, ενώ έχουν καλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο (για τη μεταβίβαση των νευρικών ερεθισμάτων και την ενίσχυση των οστών και των δοντιών), μαγνήσιο (αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και απαραίτητο για την υγεία των μαλλιών), φώσφορο (για τα οστά και την όραση), σίδηρο, νάτριο και κάλιο. Επιπρόσθετα, τα κάστανα περιέχουν βιταμίνες Β1 και Β2, απαραίτητες για την μετατροπή των τροφών σε ενέργεια και για την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, καθώς επίσης βιταμίνη C (ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα) και φυλλικό οξύ (απαραίτητο για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων).
Ιδιότητες
Μερικές από τις σημαντικότερες ιδιότητες του κάστανου είναι: (α) τόνωση του νευρικού συστήματος, (β) χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος, (γ) ρύθμιση της χοληστερόλης, (δ) Μείωση των επιπέδων γλυκόζης (σακχάρου) αίματος, (ε) μυϊκή ενδυνάμωση, (στ) ιδανικά για άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση και (ζ) Τα κάστανα είναι γνωστά για την συμβολή τους στην καλή λειτουργία του εντέρου, ως υποκατάστατο δημητριακών. Ο φλοιός της καστανιάς είναι, επίσης, αντιπυρετικός και τα φύλλα της χρησιμοποιούνται για την καταπράυνση του κοκίτη.
Συνταγές
Τα κάστανα μπορούν να φαγωθούν ψημένα ή βρασμένα. Μπορούν να γίνουν γλυκό του κουταλιού, ενώ είναι πολύ καλά και βουτηγμένα σε λιωμένη σοκολάτα. Συνοδεύουν τη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα στη γέμιση της μαζί με κουκουνάρι, καρύδια και σταφίδες. Συνταγές στις οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα κάστανα είναι το χοιρινό με κάστανα, ο πουρές με κάστανα οι γεμιστές πιπεριές με κάστανα, οι κροκέτες με κάστανα, η γεμιστή ομελέτα με κάστανα και φέτα, το μιλφέιγ με κάστανα, η τούρτα κάστανο, τα κάστανα κομπόστα και πολλές άλλες.
Άρθρα – Πληροφορίες
Harrison L. 2012. RHS Latin for gardeners. United Kingdom: Mitchell Beazley. p. 224.
Fernández-López J. & Alía R. 2003. Chestnut -Castanea sativa. EUFORGEN Technical Guidelines for Genetic Conservation and Use.
Cruzana B.R., Abraão S., Lemos A.M. & Nunes F.M. 2013. Chemical composition and functional properties of native chestnut starch (Castanea sativa Mill). Carbohydrate Polymers 94(1): 594-602.
Conedera M., Krebs P., Tinner W., Pradella M. & Torriani D. 2004.
The cultivation of Castanea sativa (Mill.) in Europe, from its origin to its diffusion on a continental scale. Vegetation History and Archaeobotany 13(3): 161–179.
Yıldız M. U., Özcan M.M., Çalıșır S., Demİr F. & Er F. 2009. Physico-chemical properties of wild chestnut (Castanea sativa Mill.) fruit grown in Turkey. World Applied Sciences Journal 6(3):365-372.