Επιστημονική ονομασία Solanum elaeagnifolium Cav.
Ταξινόμηση Κλάση Magnolipsida Τάξη Solanales Οικογένεια Solanaceae
Κοινές ονομασίες γερμανός, σολανό, αγριομελιτζάνα, silverleaf nightshade, silver-leaved nightshade
Το είδος ονομάζεται «γερμανός» καθώς άρχισε να εξαπλώνεται κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Περιγραφή
Πολυετές είδος (βιοτική μορφή H, ημικρυπτόφυτο) που μπορεί να φτάσει σε ύψος το 1 μ. Στους βλαστούς του υπάρχουν πολυάριθμες σκληρές και ακανθωτές τρίχες.
Τα φύλλα είναι εναλλασσόμενα, καλυμμένα με τρίχες, λογχοειδή με κυματοειδείς παρυφές, μήκους μέχρι και 15 εκ.
Τα άνθη αποτελούνται από 5 μωβ πέταλα που συμφύονται και 5 στήμονες με εμφανείς κίτρινους ανθήρες.
Άνθος του γερμανού (photo by www.calflora.org)
Εξάπλωση – Παρουσία στην Ελλάδα
Το Solanum elaeagnifolium είναι Αμερικανικής προέλευσης και θεωρείται από τα χειρότερα εισβολικά είδη παγκοσμίως. Έχει εισαχθεί ακούσια σε όλες τις άλλες ηπείρους και θεωρείται ένα από τα πλέον εισβολικά φυτά. Στην Ελλάδα εισήχθη το 1927 στη Θεσσαλονίκη και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να εξαπλώνεται και το 1950 εντοπίστηκε στην Αθήνα. Η παρουσία του φυτού είναι κατά μήκος του οδικού δικτύου που ενώνει τις βασικές πόλεις, διέρχεται από το 55% των προστατευόμενων περιοχών, σε λιβάδια κλπ. Το Solanum elaeagnifolium υπάρχει είτε μόνο του είτε σε φυτοκοινωνίες με άλλα χωροκατακτητικά είδη. Μάλιστα έχουν περιγράφει και τύποι βλάστησης με άλλα χωροκατακτητικά ή μη είδη (Solanum elaeagnifolium–Hordeum murinum-ass., Solanum elaeagnifolium–Hypericum perforatum ass. Εμφανίζεται όμως και σχεδόν στο 90% των καλλιεργειών της Ελλάδας, καταστρέφοντας τα χωράφια και περιορίζοντας σημαντικά την παραγωγή, υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα και την ποιότητα των προϊόντων, εκκρίνει στο περιβάλλον του ουσίες που αναστέλλουν το φύτρωμα και την ανάπτυξη άλλων καλλιεργούμενων φυτών, είναι δηλητηριώδες στα ζώα και είναι ξενιστής εντόμων και ασθενειών. O Ευρωπαϊκός και μεσογειακός οργανισμός φυτοπροστασίας εντάσσει τον γερμανό στα ξενικά χωροκατακτητικά είδη των μεσογειακών χωρων.
Εξάπλωση του γερμανού σε Ευρώπη και Μεσόγειο
Άρθρα – Πληροφορίες
Brunel G., Schrader G., Brundu G. & Fried 2010. Emerging invasive alien plants for the Mediterranean Basin. Bulletin OEPP, 40(2): 169-256.
Brunel S.2011. Pest risk analysis for Solanum elaeagnifolium and international management measures proposed .Bulletin OEPP, 41(2): 232-242.
Ελευθεριάδου Ε., Θεοδωρόπουλος Κ. & Τσιριπίδης Ι. 2006. Η χλωρίδα της περιοχής «Στενά Καλαμακίου» του δικτύου «Φύση 2000». Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου, Ηράκλειο Κρήτης, 1-3 Νοεμβρίου 2006, 105-112.
Κοκμοτός E. 2008. Χλωριδική και φυτοκοινωνιολογική μελέτη των ορεινών όγκων της Βοιωτίας (Ελικώνας-Ξεροβούνι-Νεραϊδολάκκωμα): συγκριτική διερεύνηση και οικολογική προσέγγιση. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών.
Κρίγκας Ν.Β. 2004 Χλωρίδα και ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή της Θεσσαλονίκης: βιολογική προσέγγιση και ιστορική σύνδεση. Διδακτορική Διατριβή. Α.Π.Θ.
Λαυρεντιάδης Γ 1998. Φυτοκοινωνίες των περιοχών της Θεσσαλονίκης I Φυτοκοινωνία Solanum elaeagnifolium– Hordeum murinum-ass.nov. Πρακτικά του 7ου Πανελλήνιου επιστημονικού συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας, Αλεξανδρούπολη, 1-4 Οκτωβρίου 1998: 58-65.
Lavrentiades G. 1980. On the grain-field weeds of the American Farm School of Thessaloniki. Phytocoenologia 7:318-335
Tscheulin T., Petanidou T., Potts S.J. & Settele J. 2009. The impact of Solanum elaeagnifolium, an invasive plant in the Mediterranean, on the flower visitation and seed set of the native co-flowering species Glaucium flavum. Plant Ecology 205(1): 77–85.
Euro+Med (2006): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. [Επίσκεψη 26/01/2019]
www.floraolympus.blogspot.com [Ανάκτηση 31/01/2019]
Κείμενο
Ελένη Γατσιού, Δασοπόνος
