Επιστημονική ονομασία Pinus nigra J.F. Arnold
Ταξινόμηση Κλάση Pinatae, Τάξη Pinales, Οικογένεια Pinaceae
Κοινές ονομασίες μαύρη πεύκη, αγριόπευκο, μπορίτσα, μηλοέλατο, μοσχοέλατο, καρά τσιάμ, European black pine, Austrian pine, Crimean pine (Αγγλικά), Karaçam (Τούρκικα), Schwarzkiefer (Γερμανικά), pino austríaco, pino blank, pino pudio (Ισπανικά)
H μαύρη πεύκη δεν είναι μαύρη, αλλά το όνομά της οφείλεται στο κουκουνάρι της. Τα καρπόφυλλά της έχουν διάφορες αποχρώσεις του καφέ, αλλά εσωτερικά είναι πολύ σκούρα σαν καρβουνιασμένα (φαίνεται εσωτερικά του κουκουναριού)
Περιγραφή
Αειθαλές μόνοικο δέντρο (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο) που φτάνει σε ύψος τα 30-40 μ. Κόμη πυκνή σε νεαρή ηλικία ωοειδής-κωνοειδής, ενώ αργότερα γίνεται πλατιά με επίπεδη κορυφή. Φλοιός γκρίζος ή καστανός. Οφθαλμοί με ρητίνη.
Βελόνες ανά δυο σε βραχυκλάδια, μήκους 8-12(-18) εκ., περιεστραμμένες ή ακανόνιστα κυρτές, σκουροπράσινες.
Κώνοι μήκους 5-9(-12) εκ., ωοειδείς, σχεδόν χωρίς ποδίσκο. Καρπόφυλλα τρίχρωμα, με ρομβοειδή, σχεδόν λεία απόφυση και σκοτεινόχρωμο ομφαλό, που καταλήγει σε μικρό, αμβλύ αγκάθι.
Οι κώνοι ωριμάζουν κατά τον Οκτώβριο-Δεκέμβριο, το δεύτερο έτος μετά την επικονίαση.
Εξάπλωση – Προστασία
Εξαπλώνεται στα όρη της νότιας Ευρώπης (χωρολογία: Me, Μεσογειακό). Η μεγάλη ποικιλομορφία του είδους έχει οδηγήσει στη διάκριση δυο υποειδών (nigra και salzmannii (Dunal) Franko) και σε πολλές ποικιλίες. Στην Ελλάδα απαντάται το Pinus nigra subsp. nigra var. caramanica. Εξαπλώνεται σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά, όπως την Εύβοια, τη Λέσβο, τη Θάσο και τη Σάμο στην ημιορεινή και ορεινή περιοχή (400-2000 μ.). Σχηματίζει εκτεταμένα δάση σε ασβεστόλιθους ή οφιόλιοθους και μπορεί να αναπτυχθεί σε ξηρούς και άγονους σταθμούς (ενδιαίτημα: W, δάση και θαμνώνες).
Τα δάση που σχηματίζει το είδος εντάσσονται στον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «(Υπο) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα» με κωδικό 9530.
Εξάπλωση του Pinus nigra
Συγγενικά είδη
Συγγενικά είδη της μαύρης πεύκης, με κοινό χαρακτηριστικό τις τοποθετημένες ανά δυο βελόνες σε βραχυκλάδια, είναι οι Pinus sylvestris, Pinus heldreichii, Pinus halepensis, Pinus brutia και Pinus pinea.
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 1997. Flora Hellenica vol. 1. Patra.
Tutin, T. G., Burges, N.A. Chater, A.O. Edmonson, J.R. Heywood, V.H., Moore, D.M. Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds) 1993. Flora Europea I. 2nd edition. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Στρατής Σγουρνιός, Δασοπόνος
