Επιστημονική ονομασία Pinus brutia Ten.
Ταξινόμηση Κλάση Pinatae, Τάξη Pinales, Οικογένεια Pinaceae
Κοινές ονομασίες τραχεία πεύκη, θασίτικο πεύκο, τσάμια (Λέσβο), Calabrian pine, Turkish pine (Αγγλικά), אֹרֶן קַפְרִיסָאִי (Ισραηλίτικα), Pin de Calabre (Γαλλικά)
Συνώνυμα Pinus halepensis subsp. brutia (Ten.) Holmboe
Ονομάζεται τραχεία πεύκη λόγω της «τραχύτητας» των βελονών της. Τα βελονοειδή φύλλα των πεύκων είναι πεπιεσμένα (επίπεδα) αλλά περιτυλίσσονται (όπως τα τσιγάρα). Στην τραχεία πεύκη οι παρυφές των φύλλων είναι οδοντωτές (όπως και σε άλλα πεύκα) και οι βελόνες δεν περιτυλίσσονται πλήρως με αποτέλεσμα στην αφή (με το χέρι) να είναι τραχιές.
Περιγραφή
Αειθαλές μόνοικο δέντρο (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο) που φτάνει σε ύψος τα 30 μ. Κόμη πλατιά και ακανόνιστη. Φλοιός με κοκκινοκάστανο ξηρόφλοιο με επιμήκεις σχισμές. Οφθαλμοί χωρίς ρητίνη.
Βελόνες ανά δυο σε βραχυκλάδια, μήκους 12-22 εκ., σκουροπράσινες και τραχιές.
Κώνοι μήκους 5-12 εκ., ωοειδείς χωρίς ποδίσκο, φύονται συνήθως ανά 2-3 σε σπονδύλους.
Οι κώνοι ωριμάζουν Απρίλιο-Μάιο, το δεύτερο έτος μετά την επικονίαση.
Pinus brutia – Σχεδίαση Νικητούλα Ζαχαριουδάκη
Εξάπλωση – Προστασία
Εξαπλώνεται σε χαμηλού υψομέτρου σε παραθαλάσσιες περιοχές στην ανατολική Μεσόγειο και τη δυτική Ασία (μεταξύ των οποίων Μικρά Ασία, Κριμαία, Καύκασος, Ιράν, Ιράκ, Μέση Ανατολή) (χωρολογία: Me, Μεσογειακό). Στην Ελλάδα εξαπλώνεται ανατολικά, στην παράκτια ζώνη της Θάσου, από την Καβάλα και ανατολικά στη Θράκη, στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και στην Κρήτη. Το είδος είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό και για αυτό έχει χρησιμοποιηθεί πολύ σε αναδασώσεις (ενδιαίτημα: W, δάση και θαμνώνες).
Τα δάση που σχηματίζει το είδος εντάσσονται στον τύπο οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου» με κωδικό 9540.
Εξάπλωση της τραχείας πεύκης
Συγγενικά είδη
Το είδος σχηματίζει υβρίδια με την Pinus halepensis. Συγγενικά είδη της χαλεπίου πεύκης, με κοινό χαρακτηριστικό τις τοποθετημένες ανά δυο βελόνες σε βραχυκλάδια, είναι οι Pinus nigra, Pinus sylvestris, Pinus heldreichii, Pinus halepensis και Pinus pinea.
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 1997. Flora Hellenica vol. 1. Patra.
Tutin, T. G., Burges, N.A. Chater, A.O. Edmonson, J.R. Heywood, V.H., Moore, D.M. Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds) 1993. Flora Europea I. 2nd edition. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Αθανάσιος Αυγουλής, Δασοπόνος
