Κείμενο: Παναγιώτης Βλάχος & Χρήστος Ράμμος, Απόφοιτοι Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Ο Πλάτανος
Ο πλάτανος (Platanus orientalis) του Παυσανία βρίσκεται στην παραλία του Αιγίου, μερικές δεκάδες μέτρα από τη θάλασσα και γειτονεύει με έναν εξίσου μεγάλο, αλλά μικρότερο σε ηλικία, πλάτανο. Έχει περίμετρο στη βάση του 11,7 μέτρα και μέγιστη διάμετρο περίπου 4 μέτρα. Λίγο ψηλότερα η περίμετρος του κορμού μεγαλώνει σημαντικά, στο σημείο που ξεκινούν οι δύο τεράστιοι βασικοί κλάδοι του δέντρου. Το ύψος του πλάτανου δεν είναι ανάλογο του κορμού και είναι εμφανές ότι κλαδιά του δέντρου έχουν κοπεί, πιθανόν για να προστατευτεί από δυνατούς ανέμους. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η ηλικία του είναι τουλάχιστον 600 ετών. Η κόμη του, υποστηρίζουν απλωνόταν σε ακτίνα 50 μέτρων, ενώ σήμερα δεν είναι εξίσου επιβλητική.
Η ιστορία του
O διάσημος αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν, στο βιβλίο του «Πελοπόννησος και Τροία», αναφέρει το συγκεκριμένο πλάτανο και σημειώνει ότι η ηλικία του φθάνει μέχρι το 1450 ίσως και περισσότερο. Κατά το έτος 1803 – 1804 ο περιηγητής Bartholdy, γράφει : «….υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος και ισχυρότερος ακόμη εις Βοστίτσαν (αναφέρεται στον πλάτανο)… αυτός έχει περιφέρειαν 36 ποδών (16 μέτρων), πέντε πόδας περισσότερον από την Κω. Εν τούτοις δεν κάμνει μεγαλυτέραν εντύπωσιν από εκείνους που τον περιστοιχίζουν . Υπό την σκιάν του συναθρίζονται οι Αιγιείς κατά τας εορτάς και εις τας κρήνας (οι βρύσες) που κατασκεύασαν εις την πηγήν , αι γυναίκες του συναθρίζουν να πλένουν…». Τέλος ο Πουκεβίλ, στο βιβλίο του «Voyage dans la Grece» το 1815 αναφέρει για τις πηγές και τον πλάτανο, «….η πηγή ρέει ήδη από 14 κρουνούς στολισμένους με κωμικά μορμολύκεια και εσφηνωμένους επί αρχαίου κτίσματος…. βλέπομεν τον πλάτανον αντικείμενον θαυμασμού των κατοίκων και των ξένων…». Ο Βαρώνος Π. ντ’ Εστουρνέλ αναφέρει (το 1876) ότι ο πλάτανος αυτός, κατά την Ελληνική Επανάσταση, χρησίμευσε ως φυλακή για τους αιχμαλώτους, διαθέτοντας μια θύρα από την πλευρά του ανοίγματος.
Ιστορία
Η πινακίδα που είναι καρφωμένη στο εσωτερικό της τεράστιας κουφάλας του παραπέμπει στον Παυσανία και στον 2ο αιώνα μ.Χ. Η παραπομπή στον Παυσανία δεν σχετίζεται ωστόσο με τον ίδιο τον πλάτανο, αλλά με την αναφορά του αρχαίου περιηγητή στις 12 βρύσες, τις πηγές που βρίσκονται κοντά του (που αποτελούν Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης – ΦΕΚ 738/Β/1976).
Προστασία
Ο πλάτανος του Παυσανία έχει χαρακτηριστεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης από το 1976 (ΦΕΚ 738/Β/1976).
Άρθρα – Πληροφορίες
Ράμμος Χ. 2017. Μνημειακά δέντρα στην Ελλάδα. Πτυχιακή Διατριβή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας.
