Επιστημονική ονομασία Juniperus turbinata Guss.
Ταξινόμηση Κλάση Pinatae, Τάξη Pinales, Οικογένεια Cupressaceae
Κοινές ονομασίες φοινικική άρκευθος, κέδρος, ήμερος κέδρος, μουρτζίνος, βένι, αόρατος, αβόρατος, θαμνοκυπάρισσο, άγριο κυπαρίσσι, φίδα (νησιά του Αιγαίου), phoenician juniper (Αγγλικά), עַרְעָר אָדֹם (Ισραηλίτικα)
Συνώνυμα Juniperus phoenicea L.
Περιγραφή
Αειθαλής μόνοικος ή σπάνια δίοικος θάμνος (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο) που φτάνει σε ύψος τα 8 μ.
Τα φύλλα είναι λεπιοειδή μήκους μόλις 0,1 εκ. επικαλυπτόμενα (όπως τα λέπια των ψαριών ή τα κεραμίδια) και ισχυρά πιεσμένα πάνω στο βλαστό.
Καρπός ραγοστρόβιλος (καθώς τα καρπόφυλλα είναι σαρκώδη), σφαιρικός με διάμετρο 0,8-1,4 εκ., καστανοκόκκινος, με 3-9 σπέρματα.
Juniperus phoenicea – Σχεδίαση Νικητούλα Ζαχαριουδάκη
Εξάπλωση – Προστασία
Το είδος έχει εξάπλωση κυρίως γύρω από τη Μεσόγειο μέχρι και την Αραβική χερσόνησο (χωρολογία: Me, μεσογειακό). Στην Ελλάδα, το είδος εξαπλώνεται στη νότια Ελλάδα και κυρίως στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου. Απαντά σε χαμηλά υψόμετρα (μέχρι και το πολύ στα 700 μ.), σε πετρώδη εδάφη και σε αμμοθίνες.
Οι δενδρώδεις θαμνώνες που σχηματίζει το είδος αποτελούν τον τύπο οικότοπο, μαζί με άλλα είδη του γένους, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Δενδρώδεις θαμνώνες με Juniperus spp.» με κωδικό 5210, ενώ οι παράκτιοι σχηματισμοί του είδους, μαζί με το Juniperus macrocarpa, αποτελούν τον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους (Juniperus spp.)» με κωδικό 2250.
Εξάπλωση της φοινικικής αρκεύθου
Συγγενικά είδη
Συγγενικά είδη της φοινικικής αρκεύθου με κοινό χαρακτηριστικό τα λεπιοειδή φύλλα και τους καρπούς ραγοστρόβιλούς, είναι τα Juniperus excelsa και Juniperus foetidissima.
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 1997. Flora Hellenica vol. 1. Patra.
Tutin, T. G., Burges, N.A. Chater, A.O. Edmonson, J.R. Heywood, V.H., Moore, D.M. Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds) 1993. Flora Europaea I. 2nd edition. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Γιάννης Φραγκάκης, Δασοπόνος
