Επιστημονική ονομασία Juniperus excelsa M. Bieb.
Ταξινόμηση Κλάση Pinatae, Τάξη Pinales, Οικογένεια Cupressaceae
Κοινές ονομασίες υψηλή άρκευθος, άγριο κυπαρίσσι, κέθρο, κέντρο, τίζα, βένιο, φόγια, Grecian juniper (Αγγλικά), עַרְעָר בְּרוֹשִׁי (Ισραηλίτικα), Boylu ardiç, Yüksec ardiç (Τούρκικα)
Περιγραφή
Αειθαλές μόνοικο ή δίοικο δέντρο (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο) που φτάνει σε ύψος τα 20 μ.
Τα φύλλα είναι λεπιοειδή αντίθετα ή ανά τρεις σε σπόνδυλους και επικαλυπτόμενα (όπως τα λέπια των ψαριών ή τα κεραμίδια) και πιεσμένα πάνω στο βλαστό.
Καρπός ραγοστρόβιλος (καθώς τα καρπόφυλλα είναι σαρκώδη), σφαιρικός με διάμετρο 0,8-1 εκ., μαύρος με γαλανό επίχρισμα, με 3-6 σπέρματα.
Juniperus excelsa
Εξάπλωση – Προστασία
Το είδος έχει εξάπλωση στη Βαλκανική χερσόνησο, στη δυτική Ασία και στην Αραβική χερσόνησο (χωρολογία: MS, Μεσογειακό-νοτιοδυτικοασιάτικο). Στην Ελλάδα, το είδος εξαπλώνεται σε λίγες θέσεις της βόρειας ηπειρωτικής Ελλάδας (π.χ. Πρέσπα, Άσκιο, Νέστος) και σε λίγα νησιά (Σάμο, Θάσο, Σαμοθράκη). Απαντάται σε υψόμετρο 100-1100 μ. σε βραχώδεις και πετρώδεις πλαγιές.
Τα δάση που σχηματίζει το είδος εντάσσονται, με δάση και άλλων ειδών του γένους Juniperus, στον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Ενδημικά δάση της Μεσογείου με Juniperus spp.» με κωδικό 9560. Το είδος επίσης προστατεύεται από το ΠΔ 67/81.
Εξάπλωση της υψηλής αρκεύθου στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο
Συγγενικά είδη
Συγγενικά είδη της υψηλής αρκεύθου με κοινό χαρακτηριστικό τα λεπιοειδή φύλλα και τους καρπούς ραγοστρόβιλούς, είναι τα Juniperus foetidissima και Juniperus phoenicea.
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 1997. Flora Hellenica vol. 1. Patra.
Tutin, T. G., Burges, N.A. Chater, A.O. Edmonson, J.R. Heywood, V.H., Moore, D.M. Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds) 1993. Flora Europaea I. 2nd edition. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Γιάννης Φραγκάκης, Δασοπόνος
