Κείμενο: Θάλεια Σαββίδου, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Ετυμολογία
Η λέξη «Βουλιαγμένη» λέει πολλά: παραπέμπει στο φαινόμενο της καθίζησης. Η λίμνη της Βουλιαγμένης, που αποτελεί Παγκόσμιο Μνημείο της Φύσης, δεν αναφέρεται σε κείμενα αρχαίων και αυτό μάλλον γιατί δημιουργήθηκε μεταγενέστερα με την καθίζηση της οροφής σπηλαίου.
Χαρακτηριστικά της λίμνης
Μόλις 21 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες υπόγειες σήραγγες στον κόσμο, που έχει μήκος 800 μέτρα και πλάτος από 60 έως 150 μέτρα και με βάθος περίπου 80 μέτρα. Είναι μία από τις 14 που υπάρχουν στην περιοχή.
Η λίμνη της Βουλιαγμένης
Τα είδη της λίμνης
Τα είδη (όπως το μοναδικό είδος θαλάσσιας ανεμώνης Paranemonia vouliagmeniensis) έχουν προσαρμοστεί με το περιβάλλον του νερού της λίμνης και τα «ιαματικά» συστατικά του. Τα είδη Abra ovata και Cerastoderma glaucum διαπιστώθηκε ότι η αναπαραγωγική τους στρατηγική είναι κατάλληλα προσαρμοσμένη στο περιβάλλον της λίμνης. Το πρώτο είδος φαίνεται να ζει περίπου 18 μήνες ενώ το δεύτερο περίπου 12. Το πρώτο βρίσκεται χωμένο στο ίζημα ως και 5 cm ενώ το δεύτερο μπορεί να ζει παραχωμένο στο ίζημα αλλά και πάνω στα φύκια που κοσμούν τους βράχους και τον πυθμένα της λίμνης. Ο πληθυσμός ιδιαίτερα του C. glaucum παίζει καθοριστικό ρόλο στην οικολογική ισορροπία των νερών της, αφού σε ημερήσια βάση το κάθε άτομο μπορεί να διηθεί (φιλτράρει) 1-3 λίτρα νερού, καθαρίζοντάς το από διάφορα μικρόβια και περίσσειες οργανικές ενώσεις. Φαίνεται λοιπόν ότι η οικολογική ισορροπία της λίμνης, που βρίσκεται κάτω από ένα ιδιαίτερο καθεστώς, χρειάζεται ιδιαίτερες και άμεσες μελέτες βιοπαρακολούθησης προκειμένου η Λίμνη της Βουλιαγμένης να τύχει μιας αειφόρου και βιώσιμης διαχείρισης.
Τα περίεργα της λίμνης
Το 1889 ο καθηγητής χημείας Αναστάσιος Χρηστομάνος σημείωσε τις ιαματικές ιδιότητες των νερών της. Τα ιαματικά λουτρά βρίσκονται σε απόσταση μόλις πενήντα μέτρων από την παραλία και σαράντα μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η θερμοκρασία τους κυμαίνεται μεταξύ 20 και 27 βαθμών Κελσίου και το νερό περιέχει άλατα, μέταλλα, κυρίως υδρόθειο, ενώ είναι ελαφρώς ραδιενεργό. To 1988 ξεκίνησε πρόγραμμα εξερεύνησης και χαρτογράφησης του σπηλαίου της Βουλιαγμένης, υπό την αιγίδα του σπηλαιολογικού τομέα του υπουργείου Πολιτισμού, με χρηματοδότηση του Δήμο Βουλιαγμένης και με επικεφαλή τον Ελβετό Ζαν Ζακ Μπολάνζ. Στην πρώτη του κιόλας κατάδυση ανακάλυψε σε βάθος τριάντα μέτρων ένα στενό πέρασμα το οποίο οδηγεί σε μια υποβρύχια αίθουσα χωρητικότητας 1.200.000 κυβικών μέτρων. Οι έρευνες ξεκίνησαν στη σκιά ενός ατυχήματος, όταν δύο δύτες έχασαν τη ζωή τους κατά τη φάση της αποσυμπίεσης λίγα μόλις μέτρα πριν από την επιφάνεια. Τα πτώματά τους δε βρέθηκαν ποτέ. Αιτία του θανάτου τους δεν ήταν βέβαια τα φαντάσματα για τα οποία μιλούν οι παλιότεροι κάτοικοι της Βουλιαγμένης, αλλά ένα δυνατό ρεύμα που εμφανίζεται κατά καιρούς στο άνοιγμα του σπηλαίου και προκαλεί μικρές δίνες στο νερό.
Άρθρα – Πληροφορίες
Papapetrou-Zamania 1968. Vougliameni’s lake (Attiki). Ann. Geol. de Pays Hell. 21: 210 – 216.
Otero M. del M., Numa C., Bo M., Orejas C., Garrabou J., Cerrano C., Kružić P., Antoniadou C., Aguilar R., Kipson S., Linares C., Terrón-Sigler A., Brossard J., Kersting D., Casado-Amezúa P., García S., Goffredo S., Ocaña O., Caroselli E., Maldonado M., Bavestrello G., Cattaneo-Vietti R. & Özalp B. 2017. Overview of the Conservation Status of Mediterranean Anthozoa (PDF), IUCN Redlist, IUCN.
http://www.lifo.gr/ [Ανάκτηση 6/7/2015]
www.mixanitouxronou.gr [Ανάκτηση 20/9/2015]
