Κείμενο: Αλέξανδρος Κορνέλης, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Το είδος
Ο ζοχός (Sonchus oleraceus) τρώγεται από τόσο παλιά στην Ελλάδα, ώστε το όνομα του είναι αδύνατο να ετυμολογηθεί. Ο Θεόφραστος τον αναφέρει «σόγκο» και οι βυζαντινοί τον έλεγαν «σόνχο». Στη Κρήτη λέγεται «τσόχος» και σε ορισμένες περιοχές «γαλατσίδα» από τον γαλακτώδη χυμό υγρό που τον διατρέχει. Φυτρώνει σε καλλιεργημένα ή χέρσα χωράφια, στις παρυφές των δρόμων και σε όχθες. Συλλέγεται κυρίως τον χειμώνα, όταν τα βλαστάρια του είναι τρυφερά. Καλύτερα για βρώση είναι τα νεαρά φυτά ή τα νεαρά φύλλα και οι κορυφές, ακόμα και οι ανώριμοι καρποί, ως τα λιγότερο πικρά μέρη. Ωμό τρώγεται σαν μαρούλι, αλλά είναι πιο πικρό, ενώ με το βράσιμο η πικράδα φεύγει. Εξαιτίας της, στα κινέζικα λέγεται «κουτσάι», δηλαδή πικρό λαχανικό.
Ο κοινός ζοχός (Sonchus oleraceus)
Οι ιδιότητες του ζοχού
Ο ζοχός είναι πλούσιος σε βιταμίνες και μέταλλα και «φτωχός» σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη. Είναι μια τροφή δηλαδή που δεν θα συντηρήσει ενεργειακά τον ανθρώπινο οργανισμό στις συνήθεις ποσότητες, αλλά θα δώσει απαραίτητες ποσότητες των απαιτούμενων βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Χρησιμοποιήθηκε όπως και το ραδίκι ως διουρητικό για την ενδυνάμωση του ήπατος και κατά των μολύνσεων. Το κύριο συστατικό του χυμού του, το λακτουκάριο έχει ως ενεργό συστατικό τη λακτουκίνη από την οποία προέρχεται η λακτουκοπικρίνη, ουσίες (των ραδικιών) στις οποίες οφείλεται η πικρή τους γεύση. Η λακτουκοπικρίνη έχει χρησιμοποιηθεί στην ιατρική για τις ιδιότητές της. Η ουσία αυτή δρα ως αντισπασμωδικό, χωνευτικό, διουρητικό, υπνωτικό, ναρκωτικό και καταπραϋντικό. Ενδείκνυται για τη δυσκοιλιότητα, τις ασθένειες του ήπατος, προφυλάσσει από καρδιαγγειακές παθήσεις και παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος, μειώνει τους πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις αλλά δεν συνιστά θεραπεία των αιτίων που τους προκαλεί, είναι ωφέλιμο σε βλεννόρροια, παθήσεις των ματιών και χρόνιες πληγές. Το έλαιο των σπόρων του φυτού, έχει αντιπυρετικές ιδιότητες.
Άρθρα – Πληροφορίες
Dao-Zong Xia , Xin-Fen Yu , Zhuo-Ying Zhu & Zhuang-Dan Zou. 2010. Antioxidant and antibacterial activity of six edible wild plants (Sonchus spp.) in China. Natural Product Research 25(20): 1893-1901.
Jimoh F.O., Adedapo A.A. & Afolayan A.J. 2011. Comparison of the Nutritive Value, Antioxidant and Antibacterial Activities of Sonchus asper and Sonchus oleraceus. Rec. Nat. Prod. 5(1): 29-42.
Teugwa C.M., Mejiato P.C., Zofou D., Tchinda B. T. & Boyom F.F. 2013. Antioxidant and antidiabetic profiles of two African medicinal plants: Picralima nitida (Apocynaceae) and Sonchus oleraceus (Asteraceae). BMC Complementary and Alternative Medicine 13: 175.
Vilela F.C., Soncini R. & Giusti-Paiva A. 2009. Anxiolytic-like effect of Sonchus oleraceus L. in mice. Journal of Ethnopharmacology 124(2): 325-327.
