Κείμενο: Μαρία Αντωνοπούλου, Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας
Η μαλοτήρα
Η μαλοτήρα είναι τσάι του βουνού (Sideritis syriaca) που είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης και συγκεκριμένα απαντάται μόνο στα Λευκά ‘Όρη και στον Ψηλορείτη, σε υψόμετρο από 800 έως και 2000 μέτρα
Η ιστορία και η ονομασία της
Οι Ενετοί φαίνεται να ήταν οι πρώτοι, κατά την Ενετοκρατία, που έμαθαν τη χρήση της μαλοτήρας στους Κρητικούς κατά των κρυολογημάτων, τις παθήσεις του στομάχου και του αναπνευστικού. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το όνομα της maletira προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις male (αρρώστια) και tirare (σύρω, διώχνω), εκφράζοντας τις θεραπευτικές ιδιότητες της. Εναλλακτικά, θεωρείται ότι η λέξη προέρχεται από τη λέξη μαλλωτός = μαλλιαρός, λόγω των χνουδωτών φύλλων της.
Οι ιδιότητες της μαλοτήρας
Η μαλοτήρα περιέχει φλαβονοειδείς ουσίες, τριτερπενικά οξέα, αιθέριο έλαιο (διτερπένια, καρβακρόλη, κουρκουμίνη και καρυοφυλλίνη). Σύμφωνα με πολλές έρευνες δράει ως αντιφλεγμονώδες, βακτηριοστατικό, αντιοξειδωτικό, αντιμικροβιακό, ευστόμαχο, εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεθιστικό και αντιαναιμικό. Έρευνες τα τελευταία χρόνια αναφέρουν ότι δρα εναντίον της οστεοπόρωσης. Βοηθά το πεπτικό σύστημα και δρα εναντίον των κρυολογημάτων (μαλακτικό και αντισηπτικό για τον βήχα) και τις παθήσεις του αναπνευστικού καθώς επίσης για τις παθήσεις του ουροποιητικού λόγω της διουρητικής της δράσης. Είναι θερμαντικό, τονωτικό, διουρητικό και αποτοξινωτικό. Πιστεύεται τέλος ότι είναι ευεργετικό για τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς.
Η μείωση των πληθυσμών της
Οι πληθυσμοί της μαλοτήρας έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της υπερβολικής συλλογής της. Μάλιστα το μέλι που παραγόταν από τα άνθη της ως τη δεκαετία του ‘80, πλέον δεν παράγεται πουθενά.
Άρθρα – Πληροφορίες
Läer U., Glombitza K.-W. & Neugebauer M. 1996. The Essential Oil of Sideritis syriaca. Planta Med, 62(1): 81-82
Tirillini B., Pellegrino R., Menghini L., Pagiotti R. & Menghini A. 2001. Composition of the Oil of Sideritis syriaca L. from Italy. Journal of Essential Oil Research 13(6): 444-445.
Menghini L., Massarelli P., Bruni G. & Menghini A. 2005. Preliminary Evaluation on Anti-Inflammatory and Analgesic Effects of Sideritis syriaca L. herba Extracts. Journal of Medicinal Food 8(2). doi.org/10.1089/jmf.2005.8.227.
Goulas V., Exarchou V., Kanetis L. & Gerothanassis I.P. 2014. Evaluation of the phytochemical content, antioxidant activity and antimicrobial properties of mountain tea (Sideritis syriaca) decoction. Journal of Functional Foods 6:248-258.
Venturella P., Bellino A. & Marino M.-L. 1995. Three acylated flavone glycosides from sideritis syriaca. Phytochemistry, 38(2): 527-530.
Armata M., Gabrieli C., Termentzi A., Zervou M. & Kokkalou E. 2008. Constituents of Sideritis syriaca ssp. syriaca (Lamiaceae) and their antioxidant activity. Food Chemistry 111(1): 179-186.
