Κείμενο: Δέσποινα Ξουγγιά, Απόφοιτη Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Θεσσαλονίκης
Το είδος
H βερβερίδα ή οξυάκανθα η κοινή (Berberis vulgaris) είναι είδος που εξαπλώνεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, ενώ έχει εισαχθεί και σε πολλές χώρες. Είναι γνωστό για τους καρπούς του, που είναι εδώδιμοι και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μαρμελάδας αλλά και σε φαγητά όπως η σταφίδα. Στην Ελλάδα απαντάται στην Πίνδο και για αυτό δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, ενώ πιο γνωστή είναι η Κρητική βερβερίδα (Berberis cretica) που έχει πιο ευρεία εξάπλωση.
Φαρμακευτικές ιδιότητες
Ο φλοιός της βερβερίδας περιέχει ισχυρές αντιβακτηριακές και ίσως αντιικές ουσίες που ελαττώνουν την αρτηριακή πίεση. Χρησιμοποιείται εναντίον της χολέρας και της λεϊσμανίασης. Ανακουφίζει από τους πόνους της έμμηνης ρύσης και του τοκετού, αλλά δεν πρέπει να λαμβάνεται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Η φλούδα της ρίζας χρησιμοποιούνταν στη θεραπευτική, λόγω του ότι επενεργεί στο ήπαρ και στη χοληδόχο κύστη, αλλά εγκαταλείφθηκε εξαιτίας της πικρής γεύσης. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται κατά του σκορβούτου με έγχυμα (τσάι), καθώς και κατά της δυσεντερίας και της στηθάγχης. Ο χυμός των καρπών συστήνεται κατά των φλεγμονωδών πυρετών, των τυφοειδών και των αναπνευστικών παθήσεων (π.χ. βήχα). Θεωρείται καθαρτική, ανθελμινθική και κατά του ίκτερου, ενώ η ρίζα της αποτελεί φάρμακο για το συκώτι, είναι υπατική και χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις υδρωπικίας. Επίσης, είναι κατάλληλη για τους διαλείποντες πυρετούς και για την ατονία του πεπτικού συστήματος. Στην ομοιοπαθητική γίνεται η χρήση βάμματος ξερής ρίζας εναντίον των φλεγμονωδών παθήσεων των εντέρων, της ρευματικής πολυαρθρίτιδας, της ισχιαλγίας και της πυελίτιδας.
Άρθρα – Πληροφορίες
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Μικρή Εγκυκλοπαίδεια Βοτάνων. 2012. Τα κυριότερα βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Τόμος 3. Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη.
Vogl S., Picker P., Mihaly-Bison J., Fakhrudin N., Atanasov A.G., Heiss E.H., Wawrosch C., Reznicek G., Dirsch V.M., Saukel J. & Kopp B. 2013. Ethnopharmacological in vitro studies on Austria’s folk medicine—An unexplored lore in vitro anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs. Journal of Ethnopharmacology, 149 (3): 750–71.
