Κείμενο: Φώτω Κόνσολα, MSc. Περιβάλλοντος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Η αψιθιά
Στην εποχή του Ιπποκράτη η Artemisia absinthium θεωρούνταν ένα από τα πιο αρωματικά φυτά. Tην ονόμαζαν Αρτεμισία (Artemisia) προς τιμή της θεάς Άρτεμης και αψίνθιον (absinthium), δηλαδή αυτό που δεν πίνεται.
Το είδος Artemisia absinthium
Οι ιδιότητες της αψιθιάς
Η κυριότερη ιδιότητά του είναι η απώθηση εντόμων, ποντικιών και σκώρων, κάτι που απέτρεψε την εξάπλωση μεγάλου αριθμού ασθενειών σε παλαιότερες περιοχές και σε μεγάλες επιδημίες. Σε περιόδους επιδημιών χολέρας και πανώλης κρέμαγαν το φυτό στις κατοικίες και κάπνιζαν τους χώρους καίγοντας βλαστούς αψιθιάς. Ο Διοσκουρίδης έγραφε: “…όταν ανακατεύεις το μελάνι με έγχυμα αψιθιάς τα ποντίκια δεν αγγίζουν τους παπύρους…”.
Οι δραστικές ουσίες
Είδη του γένους Artemisia παράγουν μεγάλο αριθμό τερπενοειδών, μεταξύ των οποίων και η ψυχοτρόπος νευροτοξίνη θουγιόνη. Η θουγιόνη βρίσκεται σε πολλά φυτά, όπως στα κωνοφόρα τούγια (Thujia) (από όπου πήρε το όνομα), χαμαικυπάρισσος (Chamaecyparis), άρκευθος (Juniperus), αλλά και στη ρίγανη (Origanum), στη μέντα (Mentha) και στο φασκόμηλο (Salvia). Η χρήση του αιθέριου ελαίου της αψιθιάς καταργήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ανακαλύφθηκε ότι το συστατικό θουγιόνη περιέχεται σε υπερβολικές δόσεις και προκαλεί παραισθήσεις.
Το αψέντι
Στην πραγματικότητα το απόσταγμα του Artemisia absinthium είναι το αψέντι. Το αψέντι είναι ποτό με υψηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα (45-74% ΑΒV). Έχει φυσικό πράσινο χρώμα, αλλά μπορεί να είναι και άχρωμο. Συχνά αναφέρεται ως «η πράσινη νεράιδα». Αν και μερικές φορές αναφέρεται λανθασμένα ως λικέρ, το αψέντι δεν συσκευάζεται παραδοσιακά με προστιθέμενη ζάχαρη και έτσι χαρακτηρίζεται ως απόσταγμα. Παρασκευάστηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 18ου αιώνα στην Ελβετία. Έγινε δημοφιλές ως αλκοολούχο ποτό στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα στη Γαλλία, ιδιαίτερα ανάμεσα στους Παριζιάνους καλλιτέχνες και συγγραφείς. Η κατανάλωση αψεντιού βρήκε ενάντιους τους κοινωνικούς συντηρητικούς, καθώς και τους υποστηρικτές της ποτοαπαγόρευσης. Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Πικάσο, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ είναι από τους πιο γνωστούς λάτρεις του αψεντιού.
Η “πράσινη νεράιδα”, το αψέντι
Η απαγόρευση και η επανακυκλοφορία του αψεντιού
Το αψέντι συχνά απεικονίζεται ως επικίνδυνα εθιστική και ψυχοδραστική ουσία. Μέχρι το 1915 το αψέντι είχε απαγορευτεί στις Η.Π.Α. και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Αν και το αψέντι έχει ιστορικά δυσφημιστεί, δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο επικίνδυνο από τα άλλα αποστάγματα. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η ψυχοτρόπος δράση του αψεντίου (πέρα από αυτή του οινοπνεύματος) είχε υπερεκτιμηθεί. Η αναβίωση του αψεντιού ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, ακολουθώντας την υιοθέτηση σύγχρονων ευρωπαϊκών νόμων για τα ποτά και τα τρόφιμα, οι οποίοι απομάκρυναν τους φραγμούς στην παραγωγή και πώλησή του.
Άρθρα – Πληροφορίες
Nguyen H.T. & Németh Z.É. 2016. Sources of variability of wormwood (Artemisia absinthium L) essential oil. J. Appl. Res. Med. Aromatic Plants 3: 143-150.
Padosch S.A., Lachenmeier D.W. & Kröner L.U. 2006. Absinthism: a fictitious 19th century syndrome with present impact. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy. 1: 14
Weisbord S.D., Soule J.B. & Kimmel P.L. 1997. Poison on line-acute renal failure caused by oil of wormwood purchased through the internet. N. Engl. J. Med. 337 (12): 825-7.
Wittels B.J. & Breaux T.A. 2017. Absinthe: The Exquisite Elixir. Fulcrum Publishing. p. 45.
