Επιστημονική ονομασία Taxus baccata L.
Ταξινόμηση Κλάση Pinatae, Τάξη Pinales, Οικογένεια Taxaceae
Κοινές ονομασίες ίταμος, δέντρο του θανάτου, ήμερο έλατο, καρκαριά, κερκαριά, ίτανος, φλομπρίτσα, μαυρέλατος, common yew, yew tree (Αγγλικά), Тисс (Ρώσικα), Գեխցի (Αρμένικα), Porsuk (Τούρκικα) taxo (Ισπανικά)
Περιγραφή
Αειθαλές δίοικο δέντρο (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο), δηλητηριώδες, που φτάνει σε ύψος τα 20 μ. Κόμη πλατιά, κωνική.
Τα φύλλα είναι βελονοειδή, σε δίσειρη διάταξη, επίπεδες, μήκους 2-3 εκ. που σχηματίζουν κολεό με το βλαστό. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων υπάρχουν δυο παράλληλες πρασινοκίτρινες γράμμες από στόματα.
Καρπός ραγόμορφος/δρυπόμορφος (ονομάζεται arillus), με σαρκώδες κόκκινο κύπελο (το μοναδικό μη δηλητηριώδες μέρος του φυτού) μέσα στο οποίο είναι το σπέρμα.
Taxus baccata – Σχεδίαση Νικητούλα Ζαχαριουδάκη
Κάτω επιφάνεια φύλλων του Taxus baccata
Εξάπλωση – Προστασία
Το είδος έχει εξάπλωση κυρίως στη δυτική και βόρεια Ευρώπη, ενώ εμφανίζεται μέχρι και τον Καύκασο (χωρολογία: ΕΑ, Ευρωπαϊκό-νοτιοδυτικοασιάτικο). Στην Ελλάδα, το είδος έχει μεγάλο εύρος εξάπλωσης (κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά Σαμοθράκη, Θάσο και Εύβοια) αλλά είναι σπάνιο. Συνήθως απαντάται σε θέσεις με πολύ γόνιμα εδάφη, μαζί με την οξιά. Το είδος, εκτός από δηλητηριώδες, είναι ιδιαίτερα βραδυαυξές και το πιο σκιανθεκτικό στην Ελλάδα.
Οι συστάδες που σχηματίζει το είδος εντάσσονται στην Ελλάδα στον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Μεσογειακά δάση με Taxus baccata» με κωδικό 9580.
Εξάπλωση του ίταμου σετην Ευρώπη και στη Μεσόγειο
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 1997. Flora Hellenica vol. 1. Patra.
Tutin, T. G., Burges, N.A. Chater, A.O. Edmonson, J.R. Heywood, V.H., Moore, D.M. Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds) 1993. Flora Europaea I. 2nd edition. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Νικητούλα Ζαχαριουδάκη, Δασοπόνος
