Κείμενο: Χρήστος Ράμμος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Ο πλάτανος
Ο πλάτανος (Platanus orientalis) του Βλάτος βρίσκεται στην περιοχή Μιχελιανά στον οικισμό Βλάτος Κίσσαμου Χανίων (με συντεταγμένες Ν 35,3893667ᵒ Ε 23,6599667ᵒ και υψόμετρο 389 μέτρα). Η στηθιαία περίμετρος και η στηθιαία διάμετρός του δεν μπορεί να μετρηθεί, καθώς αποτελείται από τέσσερις κύριους κορμούς. Όμως η μέγιστη διάμετρος βάσης (στο πρέμνο όπου ενώνονται οι τέσσερεις κύριοι κορμοί) ξεπερνάει τα 11 μέτρα και η περίμετρος είναι 26,4 μέτρα. Η ηλικία του δέντρου υπολογίζεται στα 1400-1500 έτη.
Τρεις από τους κεντρικούς κορμούς του πλάτανου
Ιστορία και προστασία του
Ο πλάτανος έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία, καθώς κατά την Τουρκοκρατία και τη Γερμανική κατοχή μέσα στις εσωτερικές του κοιλότητες κρύβονταν άνθρωποι και πυρομαχικά. Λόγο μεγέθους και ιστορικής αξίας ο πλάτανος ανήκει στα Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης (ΦΕΚ 121/Δ/1980).
Ο πλάτανος του Βλάτος Χανίων
Τα μεγαλύτερα πλατάνια στον κόσμο
Το αυτοφυές στην Ελλάδα, πλατάνι (Platanus orientalis) φύεται στην ανατολική Μεσόγειο, από την Ιταλία, μέχρι και τα Ανατολικά Ιμαλάια. Σύμφωνα με τους Moya & Moya (2013) το μεγαλύτερο μνημειακό πλατάνι της Μεσογείου είναι αυτό του Βλάτου, στην Κρήτη με περίμετρο 26,4 μέτρα. Παρόλα αυτά, πιθανότατα ο κύριος κορμός του δέντρου να ήταν αυτό που σήμερα φαίνεται ως πρέμνο και οι τέσσερεις κύριοι κορμοί να αποτελούν πλάγια κλαδιά που αναπτύχθηκαν ανεξάρτητα ως κύριοι κορμοί και για αυτό έχει πολύ μεγάλη διάμετρο. Σε ότι αφορά την υπόλοιπη περιοχή εξάπλωσής του, φαίνεται ότι ένα πλατάνι με την ονομασία Tnjri στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αζερμπαϊτζάν) να είναι το μεγαλύτερο δέντρο της χώρας και το μεγαλύτερο πλατάνι στον κόσμο με ηλικία 2000 ετών. Το συγκεκριμένο πλατάνι έχει στηθιαία περίμετρο περίπου 27 μέτρα και έχει πολύ μεγάλη κοιλότητα στο εσωτερικό του. Το αμέσως επόμενο μεγαλύτερο, σε διάμετρο, πλατάνι είναι στη Οχρίδα (ΠΓΔΜ) με περίμετρο 18,81 μέτρα και ακολουθούν της Πλατανιώτισας, του Κράσι, του Plovdir στη Βουλγαρία και άλλα.
Άρθρα – Πληροφορίες
Κοζυράκη Μ., Πατεργιαννάκη Μ., Χωριτάκης Μ., Καγκιούζη Α., Πασχαλούδης Φ. & Χρονάκης Γ. 2007. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη: Αιωνόβιος πλάτανος οικισμού Κρασίου, Δήμου Μαλίων, Ν. Ηρακλείου. Διεύθυνση Δασών Περιφέρειας Κρήτης – Διεύθυνση Δασών Ηρακλείου – Δήμος Μαλίων.
Moya B. & Moya J. 2013. Monumental Trees and Mature Forests Threatened in the Mediterranean Landscapes. Impulso Economico y Local S.A. IMELSA. Diputacion de Valencia.
Ράμμος Χ. 2017. Μνημειακά δέντρα στην Ελλάδα. Πτυχιακή Διατριβή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας.
http://www.monumentaltrees.com/ [Ανάκτηση 15/10/2016]
