Κείμενο: Χρήστος Ράμμος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Η ελιά
Η «Ελιά της Όρσας» βρίσκεται στη Σαλαμίνα, στην Κοινότητα Αιαντείου (σε υψόμετρο περίπου 15 μέτρα). Η περίμετρος είναι 12 μέτρα, η διάμετρός της περίπου 4 μέτρα και ο κεντρικός κορμός έχει ύψος 5,70 μέτρα. Πρόσφατα το δέντρο χρονολογήθηκε από ειδικούς του Ινστιτούτου Klorane, στα πλαίσια της αναζήτησης και βράβευσης των αρχαίων ελαιοδένδρων στην Ελλάδα, οι οποίοι υπολόγισαν πως η ηλικία του είναι 2500 ετών.
Η ιστορία της
Το όνομά της, η ελιά (Olea europaea) το πήρε από μια κοπελιά, την Όρσα. Η Όρσα έζησε τον 17ο αιώνα και είχε ως μοναδική προίκα τη συγκεκριμένη ελιά. Η κοπέλα αυτή είχε τραγικό τέλος, καθώς ερωτεύτηκε έναν Τούρκο, ενώ ήταν παντρεμένη και ο σύζυγός την αποκεφάλισε και ήρθε στο νησί με το κεφάλι της μέσα σε ένα ταγάρι. Σύμφωνα με την παράδοση την Ελιά της Όρσας την είχε φυτέψει ένας πολύ μεγάλος βασιλιάς, ο Στράτος, για αυτό και είναι η πιο μεγάλη και η πιο παλιά του νησιού. Ο βασιλιάς «Στράτος» φαίνεται να ήταν ο ίδιος ο Πεισίστρατος και η ελιά να προέρχεται από τον ελαιώνα του Πεισίστρατου (560-527 π.Χ.). Ο Πεισίστρατος ανήκε στο γένος των Φιλαϊδών. Ο Φιλαίος ήταν είτε γιος ή εγγονός του Αίαντα, οι απόψεις διίστανται. Ο Φιλαίος, μαζί με τον Ευρισάκη, παρέδωσε τη Σαλαμίνα στους Αθηναίους, με αντάλλαγμα τον τίτλο του Αθηναίου πολίτη και πήγε να ζήσει στη Βραυρώνα. Όλοι οι απόγονοί του ήταν το γένος των Φιλαϊδών, ένας εκ των οποίων και ο Πεισίστρατος. Είχε επομένως καταγωγή από την Σαλαμίνα και αυτό ίσως συνέβαλε, μαζί με το γεγονός ότι απελευθέρωσε το νησί από τους Μεγαρείς, στη διατήρηση της προφορικής παράδοσης ότι εκείνος φύτεψε την Ελιά της Όρσας, παράδοση την οποία δείχνει να επιβεβαιώνει η χρονολόγηση του δέντρου, που συμπίπτει με την εποχή φύτευσης του αθηναϊκού ελαιώνα.
Άρθρα – Πληροφορίες
Ράμμος Χ. 2017. Μνημειακά δέντρα στην Ελλάδα. Πτυχιακή Διατριβή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας.
www.lifo.gr [Ανάκτηση 1/12/2016]
