Κείμενο: Κυριάκος Μπάμπε, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Ο Ευάγγελος Ζάππας
Ενώ στην Ελλάδα «ζυμώνεται» το θέμα της αναβίωσης αρχαίων τελετών και αγώνων ήδη από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ο Ευάγγελος Ζάππας βρίσκεται στη Ρουμανία. Εκεί γεννιέται ο προβληματισμός του για τον τρόπο, με τον οποίο θα μπορούσαν να αναβιώσουν ανάλογοι θεσμοί, επιμένοντας, μάλιστα, να ονομάζονται «Ολυμπιακοί». Επιθυμία του Ζάππα ήταν να ενισχύσει την πατρίδα του, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη του το «έκαστος δέον τη πατρίδι χρήσιμος γενέσθαι και ουδέποτε άχθος αυτής». Ο Παναγιώτης Σούτσος, ο θεμελιωτής της σύγχρονης ελληνικής Ολυμπιακής ιδεολογίας και ο άνθρωπος, ο οποίος ενέπνευσε το Ζάππα, υπήρξε ο ουσιαστικός εισηγητής της ίδρυσης των παράλληλων πολιτιστικών δρώμενων και των εκθέσεων, έχοντας μάλιστα ως πρότυπο την Α΄ Διεθνή Έκθεση του Λονδίνου (1851). Ο Ε. Ζάππας, γνωρίζοντας τις μη επιτυχημένες προσπάθειες του παρελθόντος, προχώρησε στη σύνταξη υπομνήματος για την καθιέρωση ενός θεσμού, ο οποίος θα βοηθούσε την Ελλάδα να ακολουθήσει τους ρυθμούς της βιομηχανικής επανάστασης. Το υπόμνημα εστάλη στις αρχές του 1856 και διατύπωνε την πρόταση για διοργάνωση Αγώνων στην Αθήνα στις 25 Μαρτίου 1857. Ο Ζάππας αναλάμβανε τα έξοδα αυτών, καθώς και την ανέγερση ενός Ολυμπιακού κτηρίου, όπου θα γινόταν η έκθεση των δειγμάτων της ελληνικής τέχνης και βιομηχανίας, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως μουσείο με αρχαιότητες για τους ξένους επισκέπτες. Έσπευσε επίσης να στείλει και 2.000 αυστριακά φλορίνια για τα έξοδα των Α΄ Ολυμπίων. Τα επόμενα δύο χρόνια είχε τακτική επαφή με τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, τον υπουργό Εξωτερικών Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, ο οποίος συνέτεινε και αυτός στην τελική διαμόρφωση του θεσμού.
Η θέση του Ζάππειου, πριν τις κατασκευές
Το «Ζάππειον» μέγαρο
Το πρώτο κτήριο που χτίστηκε αποκλειστικά για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες είναι το γνωστό Ζάππειο με χρήματα σχεδόν όλα χορηγία από τον Ε. Ζάππα. Το 1869 η Ελληνική κυβέρνηση οριοθέτησε 80.000 μ² δημόσιας γης για το κτήριο στο χώρο μεταξύ των κήπων του Παλατιού και του αρχαίου Ναού του Ολυμπίου Διός, με σκοπό τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες. Το Ζάππειον μέγαρο ή Ζάππειο είναι ένα από τα πιο σημαντικά κτήρια της Αθήνας, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε η ομώνυμη συνοικία και το πάρκο. Το νεοκλασικό μέγαρο είναι συνυφασμένο με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και σήμερα χρησιμοποιείται για δημόσιες και ιδιωτικές εκθέσεις και τελετές.
Το πάρκο στο Ζάππειο
Ο Εθνικός κήπος
Στην αρχαιότητα κομμάτι της έκταση του Ζαππείου και του Εθνικού Κήπου, ήταν ο ιδιωτικός κήπος του φιλόσοφου και βοτανολόγου Θεόφραστου ενός εκ των διαδόχων του Αριστοτέλη. Ο Εθνικός Κήπος αρχικά οριοθετήθηκε ως Βασιλικός το 1836, σε μια έκταση 500 περίπου στρεμμάτων. Η δημιουργία του Βασιλικού κήπου, του πρώτου οργανωμένου μεγάλου παραδείγματος κηποτεχνίας στην Ελλάδα, οφείλεται στη νεαρή σύζυγο του Όθωνα, Αμαλία. Κατά τη διάρκεια της εικοσιπεντάχρονης παραμονής της στην Αθήνα (1837-1862) η δημιουργία του Βασιλικού κήπου έμελλε να γίνει το σημαντικότερο έργο της ζωής της. Επειδή η έκταση αυτή απέκλειε τον δρόμο Αθήνας-Αμαρουσίου-Κηφισιάς, το σχέδιο αυτό αναθεωρήθηκε το 1839. Από το 1827 μετονομάστηκε σε «Εθνικός κήπος». Ελάχιστες είναι οι αλλαγές που έχει υποστεί μέχρι σήμερα ο Κήπος σε σύγκριση με την αρχική του μορφή, όπως αυτή απεικονίζεται στο σχέδιο. Έτσι, απουσιάζουν από το σχέδιο αυτό το παρτέρι με το ηλιακό ρολόι, η δενδροστοιχία με τις ουασιγκτώνιες της δυτικής εισόδου, η μεγάλη πέργκολα με τις γλυσίνες, η βόρεια και η ανατολική είσοδος, που προστέθηκαν αργότερα, και ο περίφρακτος χώρος των ζώων στα ανατολικά της μεγάλης λίμνης. Αντίστοιχα, κάποια άλλα στοιχεία, όπως ο μεγάλος λαβύρινθος –που ίσως και να μην δημιουργήθηκε ποτέ–, δεν υπάρχουν σήμερα. Ο Εθνικός κήπος έγινε με τα πρότυπα παλαιότερων εποχών, με τη φύτευση ξενικών και όχι αυτοφυών ειδών, για την προστασία τους, όπως οι σύγχρονοι κήποι. Σήμερα έχει γύρω στα 7.000 δέντρα, 40.000 θάμνους και άλλα μικρότερα φυτά απ’ όλο τον κόσμο.
Το αρχικό σχέδιο του κήπου
Άρθρα – Πληροφορίες
http://www.zappeion.gr/ [Ανάκτηση 20/08/2015]
www.mixanitouxronou.com.cy [Ανάκτηση 20/08/2015]
http://dasarxeio.com/ [Ανάκτηση 20/08/2015]
