Κείμενο: Φώτω Κόνσολα, MSc Περιβάλλοντος, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Το πείραμα
Το 2016 οργανώθηκε ένα μεγάλο πείραμα με 7804 σπουδαστές των Η.Π.Α. Στο πείραμα αυτό έδωσαν στους σπουδαστές διάφορες φωτογραφίες ή τους έδειξαν διάφορες ιστοσελίδες ζητώντας από αυτούς να απαντήσουν σε διάφορες ερωτήσεις, μεταξύ των οποίων υπήρχαν αληθινές και ψεύτικες ειδήσεις ή ιστοσελίδες καθώς και διάφορες διαφημίσεις.
Τα άνθη που αναπτύχθηκαν μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα (Ιαπωνία)
Ένα από τα σημαντικότερα πειράματα ήταν τα λουλούδια που «αναπτύχθηκαν» μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα (μετά από ισχυρό σεισμό και τσουνάμι που ακολούθησε). Ο τίτλος της φωτογραφίας ήταν «Fukushima Nuclear Flowers: Not much more to say, this is what happens when flowers get nuclear birth defects”, δηλαδή σε απλή μετάφραση «να τι μπορεί να γίνει στα λουλούδια μετά από μια πυρηνική καταστροφή». Η αλήθεια είναι ότι όντως τα λουλούδια αυτά είχαν φωτογραφηθεί στη Φουκουσίμα, αλλά η μορφή τους δεν είχε να κάνει σε τίποτα με πυρηνικό ατύχημα.
Ελάχιστοι σπουδαστές προβληματίστηκαν για την πηγή των ειδήσεων
Από τους σπουδαστές, μόλις το 20% είχε αμφιβολίες για το αν η μορφή των ανθέων σχετιζόταν με το πυρηνικό ατύχημα, ενώ το 40% των σπουδαστών θεώρησε ότι αυτή η φωτογραφία αποτελεί ισχυρή ένδειξη για το τι μπορεί να προκαλέσει ένα πυρηνικό ατύχημα. Μεταξύ άλλων, από τα ερωτηματολόγια, προέκυψε ότι πάνω από το 80% των σπουδαστών, δεν ελέγχει την πηγή από την οποία προέρχεται η είδηση, ενώ σχεδόν το 80% των σπουδαστών δεν μπορούσε να ξεχωρίσει την είδηση από τη διαφήμιση. Σε ένα άλλο πείραμα το 30% των σπουδαστών υποστήριζε ότι μια «ψεύτικη» ιστοσελίδα ήταν η επίσημη ιστοσελίδα ενός ειδησεογραφικού πρακτορείου γιατί είχε καλύτερα γραφικά.
Και τι γίνεται;
Η google και το facebook προσπαθούν με κάθε τρόπο να βρουν λύση στον έλεγχο των ψεύτικων ειδήσεων, ειδικά μετά τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για το Brexit και μετά την εκλογή Trump στην προεδρεία των Η.Π.Α., καθώς η κυκλοφορία των ψεύτικων ειδήσεων φαίνεται ότι επηρέασε καθοριστικά. H Γαλλία έκλεισε περίπου 20.000 ιστοσελίδες πριν τις προεδρικές εκλογές για τα «fake news». Εντωμεταξύ διάφοροι σύλλογοι καθηγητών υποστηρίζουν ότι ο μόνος τρόπος είναι η ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας, ώστε οι σπουδαστές να μπορούν να κρίνουν όποια πληροφορία βλέπουν.
Μπορείτε να βρείτε όλη την έρευνα εδώ.