Κείμενο: Γιώργος Ψυχογιός, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Οι χείμαρροι
Χείμαρρος ονομάζεται ένα ρέμα που δεν έχει ροή νερού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αντίθετα το χειμώνα και ανάλογα με τα κατακρημνίσματα (δηλαδή τη βροχή, το χιόνι ή το χαλάζι) έχουν ροή νερού, καθώς το νερό των χείμαρρων προέρχεται κυρίως απευθείας από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα και από την επιφανειακή απορροή (δηλαδή τη ροή του νερού πάνω στο έδαφος). Έτσι, μπορεί κάποιοι χείμαρροι να μην έχουν νερό ακόμα και για πολλά χρόνια (αν κατά τη διάρκεια του χειμώνα δεν υπάρχουν αρκετά κατακρημνίσματα). Οι χείμαρροι και τα χειμαρρικά φαινόμενα διαφοροποιούνται ανάλογα με το ύψος των κατακρημνισμάτων (τόσο σε ποσότητα αλλά τόσο και σε διάρκεια), το υψόμετρο, τις κλίσεις, τη βλάστηση κλπ. Πολλές φορές, όταν η ένταση της βροχής είναι πολύ μεγάλη δημιουργούνται πολύ μεγάλοι και επικίνδυνοι χείμαρροι.
Χείμαρρος λάβας
Ίσως ο πιο επικίνδυνος από όλους τους χειμάρρους, είναι ο χείμαρρος λάβας που δημιουργείται συνήθως σε μεγάλα υψόμετρα και σε περιοχές με μεγάλες κλίσεις. Όταν η ένταση της βροχής είναι πολύ ισχυρή, με την επιφανειακή απορροή αρχίζει και παρασέρνει πολλά υλικά όπως πέτρες, κλαδιά, αλλά ακόμα και κορμούς και ογκόλιθους. Έτσι στο χείμαρρο λάβας δεν φαίνεται να «κυλάει» νερό, αλλά μια άμορφη μάζα από υλικά (ογκόλιθους, κορμούς κλπ), όπως και η λάβα των ηφαιστείων. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι χείμαρροι αυτοί σχηματίζονται σε μεγάλα υψόμετρα (όπου έχει έντονη βροχόπτωση) και μπορεί να φτάσουν σε χαμηλότερα υψόμετρα, χωρίς εκεί να έχει προηγηθεί βροχόπτωση.
Η βλάστηση και οι χείμαρροι
Συνήθως όταν το έδαφος καλύπτεται από πλούσια βλάστηση, τότε (α) το νερό της βροχής που φτάνει στο έδαφος είναι λιγότερο (καθώς παραμένει και πάνω στα φύλλα, στους κορμούς), (β) το νερό του εδάφους καταναλώνεται από τα φυτικά είδη, (γ) το έδαφος και άλλα υλικά δεν μετακινούνται εύκολα λόγο των ριζών, των κλαδιών και των κορμών. Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η πλούσια βλάστηση επιδράει αρνητικά στο φαινόμενο των χειμαρρικών φαινομένων. Από την άλλη, όταν πχ. οι βροχοπτώσεις είναι πολύ έντονες τότε η πλούσια βλάστηση μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετη μετακίνηση υλικών (την ίδια δηλαδή τη βλάστηση και τη νεκρή βιομάζα), οπότε να είναι πιο ισχυρός ο χείμαρρος.
Άρθρα – Πληροφορίες
Κωτούλας Δ. 2001. Ορεινή Υδρονομική, Τα ρέοντα ύδατα. Θεσσαλονίκη.
Κωτούλας Δ. 2001. Διευθετήσεις χειμαρρικών ρευμάτων. Θεσσαλονίκη.
Στεφανίδης Π. 2004. Ορεινή Υδρονομική Ι. Πανεπιστημιακές παραδόσεις, Θεσσαλονίκη
Τζαφτάνη Φ. 2013. Τα αίτια και ο μηχανισμός λειτουργίας των κατολισθητικών φαινομένων στις ορεινές λεκάνες απορροής των χειμαρρικών ρευμάτων του ελλαδικού χώρου. Αρχές και συστήματα διευθέτησης. Διδακτορική Διατριβή. Α.Π.Θ.
