Η διαδικασία
Τα αγωγά κύτταρα του ξυλώματος του αγωγού ιστού και του φλοιώματος, δεν ζουν απεριόριστα. Τα άρθρα των αγγείων μεταφέρουν νερό για κάποιο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια καθίστανται ανενεργά. Για την αδρανοποίηση ενός αγγείου ενεργοποιούνται τα γειτονικά παρεγχυματικά κύτταρα που σχηματίζουν προεκβολές, εισβάλλουν μέσω των βοθρίων στο χώρο του αγγείου, διογκώνονται ακόμα περισσότερο και τελικά καταφράσσουν το αγγείο και διακόπτουν τη λειτουργία του. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται τύλωση.
Τα αδρανή κύτταρα
Τα αδρανή από μεταφορική άποψη κύτταρα συμμετέχουν πλέον μόνο στη μηχανική στήριξη του φυτού ενώ, ενίοτε, τα παρεγχυματικά κύτταρα που μετανάστευσαν μέσα στο αγγείο μετατρέπονται σε σκληρεγχυματικά. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άρθρα των ηθμοσωλήνων που είναι πιο βραχύβια σε σχέση με τα άρθρα των αγγείων. Στους ηθμοσωλήνες, η ροή του θρεπτικού διαλύματος μπορεί να διακοπεί και να επέλθει απενεργοποίησή τους είτε λόγω γήρανσης είτε λόγω τραυματισμού. Στην πρώτη περίπτωση που είναι και απόλυτα φυσιολογική, η απόφραξη του ηθμοσωλήνα συμβαίνει επειδή με τη γήρανση του ηθμοσωλήνα και την ολοκλήρωση της λειτουργικής του περιόδου συσσωρεύεται μεγάλη ποσότητα καλλόζης η οποία αποτίθεται στην ηθμώδη πλάκα και φράσσει τελείως τους πόρους της. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται κάλλωση και προκαλεί τη διακοπή της λειτουργίας του ηθμοσωλήνα. Σε περιπτώσεις τραυματισμού, οπότε και διακόπτεται η συνέχεια του ηθμοσωλήνα, το περιεχόμενό του διαφεύγει βίαια προς τους γειτονικούς ιστούς και χάρη στη δράση κάποιας πρωτεΐνης προκαλείται η σύνθεση καλλόζης και με τη βοήθεια των αμυλοκόκκων που απελευθερώνονται από διαρρηγμένα πλαστίδια του χυμού των ηθμωδών κυττάρων (μεικτοπλάσματος) φράσσεται η ηθμώδης πλάκα.
Άρθρα – Πληροφορίες
Καράταγλης Στ. Σ. & Κωνσταντίνου Μ.Κ. 2002. Βοτανική, Μορφολογία-Ανατομία. Εκδόσεις Χάρις. Θεσσαλονίκη.
Τσέκος Ι. & Κουκολή Ε. 1986. Βοτανική (Μορφολογία, Φυσιολογία). Εκδοτικός Οίκος Αφων Κυριακίδη. Θεσσαλονίκη.
Χριστοδουλάκης Ν.Σ. 2011. Ανατομία Φυτών «τα φυτά ένδοθεν». Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ.
Κείμενο
Αιμιλία Λεμπέση, MSc Δασολογίας, Δασοπόνος
