Κείμενο: Παναγιώτα Τσαμπουκλή, Απόφοιτη Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Η συλλογή
Το Νομισματοκοπείο σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών και στο πλαίσιο του Νομισματικού Προγράμματος του 2019 και του 2020 αποφάσισε να εκδώσει μία νέα σειρά αργυρών συλλεκτικών νομισμάτων αφιερωμένη στα ενδημικά φυτά της Ελλάδας. Έχουν εκδοθεί 2 νομίσματα με ονομαστική αξία 5 ευρώ, ένα το 2019 και ένα το 2020. Η αξία του κάθε νομίσματος στην αγορά είναι περίπου 25-40 ευρώ (στην Ελλάδα) και είναι τοποθετημένο σε κλειστή θήκη με τρίπτυχο που περιέχει πληροφορίες για το φυτικό είδος που απεικονίζεται στο νόμισμα. Οι εκδόσεις έγιναν σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι ότι η πρόσθια όψη είναι έγχρωμη, όπου αποδίδεται το σχέδιο του φυτού, όπως το έχει σχεδιάσει η Νίκη Γουλανδρή. Η δε οπίσθια απεικονίζει ανάγλυφα το λουλούδι με πιο αφαιρετική διάθεση.
Οι θήκες των νομισμάτων
Τα ενδημικά φυτά της Ελλάδας
Η ελληνική χλωρίδα είναι μία από τις πλουσιότερες και πιο ενδιαφέρουσες στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη καταμέτρηση (Ιούνιος 2018), περιλαμβάνει 5.837 είδη και 1.985 υποείδη Αγγειοφύτων. Από αυτά, 1.103 είδη (18,4%) και 456 υποείδη (23,1%) είναι ενδημικά, δηλ. δεν απαντούν αυτοφυή πουθενά αλλού στον κόσμο.
Το νόμισμα του 2019
Το συλλεκτικό νόμισμα του 2019 αναπαριστά το είδος Tulipa goulimyi. Η Τουλίπα η γουλίμειος ανακαλύφθηκε από τον Κωνσταντίνο Γουλιμή (διακεκριμένος νομικός και ερασιτέχνης βοτανικός) το 1954 και περιγράφηκε το 1955 από τους Βρετανούς βοτανικούς J.R. Sealy και W.B. Turrill, οι οποίοι της έδωσαν το όνομά του. Εξαπλώνεται στη νοτιοανατολική Πελοπόννησο, την Ελαφόνησο, τα Κύθηρα (όπου είναι αρκετά κοινή), τα Αντικύθηρα και τη βορειοδυτική Κρήτη (όπου είναι πολύ σπάνια). Φύεται συνήθως σε χαμηλά υψόμετρα (0-600 μ.), κυρίως ανάμεσα σε φρύγανα και σε πετρώδη, χαλικώδη και αμμώδη εδάφη. Κύριο γνώρισμά της είναι ότι οι χιτώνες των βολβών της φέρουν στο εσωτερικό τους άφθονες εριώδεις καστανωπές τρίχες. Το άνθος της είναι συνήθως έντονο κόκκινο, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμη και κίτρινο. Ανθοφορεί από τα τέλη Μαρτίου μέχρι τις αρχές Μαΐου. Έχει περιληφθεί στο πρώτο Βιβλίο ερυθρών δεδομένων των σπάνιων και απειλούμενων φυτών της Ελλάδας με το χαρακτηρισμό «Τρωτό» (Vulnerable) σύμφωνα με τους κανόνες της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN).
Το νόμισμα με το είδος Tulipa goulimyi
Το νόμισμα του 2020
Το συλλεκτικό νόμισμα του 2020 αναπαριστά το είδος Iris hellenica. Η Ίρις η ελληνική περιγράφηκε ως νέο είδος το 2010. Μοιάζει επιφανειακά με την ευρέως καλλιεργούμενη, υβριδικής προέλευσης, Iris germanica, αλλά διακρίνεται κυρίως από το χαμηλότερο ύψος της (25-55 εκ.), τις μικρότερες διαστάσεις των φύλλων, των καρπών και των σπερμάτων της και από το πιο ανοιχτό μπλε-μοβ χρώμα των λουλουδιών της. Ανθίζει από Μάιο μέχρι αρχές Ιουνίου. Η βασική της εξάπλωση είναι στα όρη της βόρειας Πελοποννήσου (Κυλλήνη, Χελμός, Σαϊτάς, Ερύμανθος), όπου φύεται κυρίως σε ανοίγματα δασών κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica) και σε βραχώδεις θέσεις, σε υψόμετρο 1.300-1.800 μέτρων. Πληθυσμοί της εντοπίστηκαν και στο όρος Οίτη της Στερεάς Ελλάδος, ανακάλυψη που δείχνει τη φυτογεωγραφική συγγένεια που εμφανίζουν τα όρη της βόρειας Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Η σχέση αυτή ερμηνεύεται από το γεγονός ότι οι δύο περιοχές, που σήμερα χωρίζονται από τον Κορινθιακό Κόλπο, ήταν ενωμένες μέχρι και πριν από 900.000 χρόνια.
Το νόμισμα με το είδος Iris hellenica
Άρθρα – Πληροφορίες
https://www.minfin.gr/ [Πρόσβαση 11/2/2020]
Τρίπτυχο των δυο εκδόσεων των νομισμάτων.
