Κείμενο: Παντελής Γούσιας, Φοιτητής Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Τοπωνύμια και φυτά
Τα τοπωνύμια, στην Ελλάδα, που σχετίζονται με τη λέξη πλάτανος (Platanus orientalis) υπερτερούν από αυτά που σχετίζονται με άλλα ονόματα ξυλωδών ειδών. Αυτό μάλλον οφείλεται στους παρακάτω λόγους: 1) η ύπαρξη ατόμων πλάτανου κατά θέσεις σε ξηρές περιοχές υποδηλώνει τη σημειακή ύπαρξη νερού. Αυτές οι περιοχές αποτέλεσαν το σημείο συνάντησης και δημιουργίας πολλών οικισμών από τους βοσκούς. Συνήθως η πλατεία, κεντρικό σημείο του οικισμού, περιέβαλλε τη θέση του πλάτανου και 2) πολλοί οικισμοί έχουν δημιουργηθεί στις παρυφές βουνών, κυρίως σε ρεματιές, όπου εμφανίζονται πολλά άτομα πλάτανου.
Οι αριθμοί
Συνολικά αναφέρονται 123 τοπωνύμια που προέρχονται από τη λέξη πλάτανος (συνολικά είναι καταγεγραμμένα 130 αλλά τα 7 αναφέρονται στα ίδια τοπωνύμια). Από αυτά τα 119 είναι οικισμοί, τα 3 είναι υδάτινα ρεύματα και 1 ακρωτήριο. Ο μεγαλύτερος αριθμός των οικισμών που το όνομά τους σχετίζεται με τον πλάτανο εμφανίζεται κυρίως στην Πελοπόννησο (21,1%), στη Στερεά Ελλάδα (18,3%), στη Μακεδονία (17,4%) και στην Κρήτη (13,8%). Οι οικισμοί αυτοί εντοπίζονται σε δυο οικολογικά διαφοροποιημένα περιοχές:
(1) της Μακεδονίας και Ηπείρου, όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός ρεμάτων, επομένως και εκτεταμένη εξάπλωση του πλάτανου. Συνήθως σε αυτές τις περιοχές οι οικισμοί είναι σε μεγάλα υψόμετρα,
(2) της Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας και Κρήτης, όπου η διασπορά των οικισμών αυτών είναι μεγαλύτερη σε περιοχές που ανήκουν στην ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στη μεγαλύτερη σημασία (λόγω της σχέσης του πλάτανου με το νερό) που δίνουν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, ακόμα και σε μεμονωμένα άτομα πλάτανου.
Τοπωνύμια που προέρχονται από φυτικά είδη
Τοπωνύμια με το “πλάτανος” στα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης, Ν., Θεοδωρόπουλος, Κ., Γερασιμίδης, Α., Ελευθεριάδου, Ε., Τσιριπίδης, Γ. & Κοράκης, Γ. 1998. Μονάδες βλάστησης της ζώνης των αειφύλλων πλατυφύλλων του Αγίου Όρους. Ειδική έκδοση στα πλαίσια του προγράμματος «Έκθεση Αγίου Όρους, Φύση και Περιβάλλον–Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997», σελ. 87+Πίνακες.
Γούσιας Π. & Φωτιάδης Γ. 2005. Τοπωνύμια συνδεόμενα με τη λέξη πλάτανος. Πρακτικά 10ου Συνεδρίου Ελληνικής Βοτανικής Εταιρίας, 5-8 Μαΐου 2005, Ιωάννινα.
Gradstein, A. R. & Smittenberg, J. H. 1977. The hydrophyllus vegetation of western Crete. Vegetatio, 34: 65-86.
Καρέτσος, Γ. 2002. Μελέτη της Οικολογίας και της Βλάστησης του Όρους Όιτη. Διδακτορική Διατριβή. Πάτρα, σελ. 325.
Κοράκης, Γ. 2003. Οι μονάδες δασικής βλάστησης του όρους Πάικου και η αξιολόγησή τους από αναδασωτική σκοπιά. Διδακτορική Διατριβή. Θεσσαλονίκη, σελ. 264.
Μπέττης, Σ. 1996. Ονοματολογία των χωριών Νομού Ιωαννίνων. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, ΤΕΔΚ Ιωαννίνων.
Στάμου, Α., Θεοδωρόπουλος, Κ. & Ελευθεριάδου, Ε. 2003. Φυτοκοινωνική έρευνα αζωνικών εμφανίσεων πλάτανου (Platanus orientalis L.) και μικτών φράξου-πτελέας (Fraxinus angustifolia Vahl ssp. oxycarpa (Bieb. ex Willd.) Franco & Rocha Afonso–Ulmus minor Miller) στο ποτάμιο σύστημα Κηρέα–Νηλέα–Βούδωρου (Β. Εύβοια, Ελλάδα). Γεωτεχνικά Επιστημονικά Θέματα 14 (2): 54-68.
Σταματελάτος, M. & Σταματελάτου, Φ. Β. 1997. Ελληνική Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος Ι-ΙΙΙ. Αθήνα.
Strid, A. & Tan, K. (eds.) 2002. Flora Hellenica vol. 2. Patra.
