Κείμενο: Γεωργία Τιγγινάγκα, Απόφοιτη Τμήματος Δασολογίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Το δάσος
Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της φύσης παγκοσμίως. Περιλαμβάνει απολιθωμένα δένδρα σε έκταση 150 km² και περιβάλλεται από το Σίγρι, την Ερεσό και την Άντισσα, ωστόσο απολιθωμένα ευρήματα έχουν εντοπιστεί και σε άλλα μέρη του νησιού.
Η ιστορία του δάσους
Η ιστορία αυτή, ξεκινάει πριν από περίπου 20 εκατομμύρια έτη, την εποχή του κατώτερου μειόκαινου περίπου, όπου εκρήξεις ηφαιστείων προκάλεσαν μεγάλη καταστροφή. Τα προϊόντα της δραστηριότητας αυτής, κάλυψαν τα πάντα στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένου και της χλωρίδας με αποτέλεσμα, να διατηρηθεί στο πέρασμα των αιώνων.
Το απολιθωμένο δάσος
Οι πρώτες αναφορές έγιναν κατά τον Θεόφραστο. Αργότερα αυτός που ασχολήθηκε με το απολιθωμένο δάσος, ήταν ο βοτανικός Franz Unger. Σήμερα, βγαίνουν στο φώς τα διατηρητέα αυτά είδη, μέσω των ανασκαφών, σε μορφή απολιθώματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέο μνημείο της φύσης, το 1985 και το 2015 ακολούθησε η αναγνώριση του ως παγκόσμιο γεωπάρκο της UNESCO. Ακόμα, περιλαμβάνεται στις προστατευόμενες περιοχές από τη Σύμβαση της Βαρκελώνης και στο Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Ευρωπαϊκής σημασίας «Φύση 2000». Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1987. Τις ανασκαφές έχει αναλάβει, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Τα εντυπωσιακά ευρήματα
Σε ανασκαφές το 2020, παράλληλα με εργασίες που αφορούν την κατασκευή του οδικού άξονα Καλλονής-Σιγρίου, βρέθηκαν συνολικά, περισσότεροι από 80 κορμοί, καθιστώντας την περιοχή την πλέον πλούσια σε απολιθώματα. Η ακριβής περιοχή στην οποία απαντώνται τα ευρήματα αυτά, είναι τα όρια μιας Κοιλάδας και αυτό μαρτυρά πως οι βροχοπτώσεις, ύστερα από τις εκρήξεις μετέφεραν απολιθωμένου κορμούς, με αποτέλεσμα να υπάρχει συσσώρευση αυτών στην συγκεκριμένη περιοχή. Στην ίδια περιοχή αποκαλύφθηκε και ένα δένδρο το οποίο είναι με πολλά κλαδιά και καλοδιατηρημένο, το πρώτο σε όλο το απολιθωμένο δάσος. Στην ίδια θέση βρέθηκε μεγάλος αριθμός φύλλων καρποφόρων δένδρων που προέρχονται από τα φυτά του υποτροπικού δάσους της Λέσβου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι και ο προσανατολισμός του κορμού που έρχεται να επιβεβαιώσει στοιχεία που δείχνουν την ύπαρξη και δεύτερου σημαντικού ηφαιστείου που φαίνεται να συνέβαλε στην δημιουργία του απολιθωμένου δάσους.
Τι υπάρχει
Περιληπτικά, με την απολίθωση, δίνεται η δυνατότητα λήψης δεδομένων για τις περιβαλλοντικές, τις γεωλογικές και εδαφικές συνθήκες αλλά και για τα είδη της εκάστοτε εποχής. Έως τώρα, έχουν βρεθεί θραύσματα αλλά και πολλά τμήματα δένδρων όπως κορμοί, φύλλα, ρίζες και φύλλα φυτών. Απαριθμούνται περίπου στα 46 διαφορετικά είδη φυτών. Τα ευρήματα, μαρτυρούν πως σε αυτές τις θέσεις υπήρξαν μεικτά δάση κωνοφόρων και σε χαμηλότερα υψόμετρα, πλατύφυλλα και φοίνικες. Η σύνθεση της παλαιοχλωρίδας, δείχνει πως το απολιθωμένο δάσος άκμασε σε υποτροπικό κλίμα.
Άρθρα – Πληροφορίες
Ηλίας Π. 2017. Καταγραφή και χαρτογράφηση απολιθωμένων κορμών δένδρων σε απολιθωματοφόρες θέσεις στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου κατά μήκος του οδικού άξονα Καλλονής – Σιγρίου. Διπλωματική εργασία. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Γεωγραφίας. Μυτιλήνη.
Mantzouka D., Sakala J., Kvacek Z., Koskeridou E. & Karakitsios V. 2019. Petrified Forest of Lesbos Island (Greece): A Palaeobotanical Puzzle of a Unique Geopark and the New Discoveries. IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 221 012146
Παζανίου Α. 2021. «80 απολιθωμένοι κορμοί 20 εκατομμυρίων ετών!». https://www.stonisi.gr/ [Ανάκτηση 03/02/2021]
http://www.petrifiedforest.gr/ [Ανάκτηση 31/01/2021].