- καλαμάκι (το) […] 1. (α) το μικρού μεγέθους καλάμι (β) μακρόστενο αιχμηρό και λεπτό ξυλάκι στο οποίο περνιούνται κομμάτια κρέατος (συχνά και λαχανικών) για ψήσιμο σε σχάρα (γ) (συνεκδ.) κρέας που ψήνεται στη σχάρα περασμένο σε ξυλάκι: ~ με πίτα 2. (συνήθ.) λεπτό, πλαστικό σωληνάκι για την πόση χυμών, αναψυκτικών, ποτών κ.λπ. […]•
Κείμενο: Χρήστος Χαλβατζής, Απόφοιτος Τμήματος Δασοπονίας & Δ.Φ.Π. Καρπενησίου
Η διαφορετική ερμηνεία
Σε γενικές γραμμές, οι διαφορές στα προαναφερθέντα ερμηνεύματα των λημμάτων σουβλάκι και καλαμάκι, αντικατοπτρίζουν τις γλωσσικές διαφορές μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αθήνας ως προς τη χρήση των αντίστοιχων λέξεων. Αφενός, στη Θεσσαλονίκη η λέξη σουβλάκι χρησιμοποιείται με τη σημασία του γνωστού εδέσματος από μικρά κομμάτια κρέατος κτλ. Επίσης, η λέξη καλαμάκι σημαίνει είτε το μικρό καλάμι είτε το καλαμάκι του «φραπέ» κτλ. Στην Αθήνα σουβλάκι σημαίνει επιπλέον και το γνωστό έδεσμα με πίτα και κρέας, γύρο ή μπιφτέκι και με άλλα συνοδευτικά υλικά ως γέμιση. Επίσης, η λέξη καλαμάκι δηλώνει το ξυλάκι από το σουβλάκι και, συνεκδοχικά, το ίδιο το κρέας. Συνήθως θεωρεί κάποιος κανονικό γλωσσικό στοιχείο ότι έχει συνηθίσει να λέει και να ακούει ο ίδιος και απόκλιση από τον κανόνα όποιο στοιχείο της γλώσσας (λεξιλογικό, συντακτικό, σημασιολογικό κ.ά.) δεν του είναι οικείο. Για παράδειγμα το «τυλιχτό» σουβλάκι στη Θεσσαλονίκη ονομάζεται και σάντουιτς, πράγμα που ξενίζει τους Αθηναίους, ενώ στην Αθήνα και ως σουβλάκι, κάτι που παραξενεύει τους Θεσσαλονικείς.
Γιατί όμως «καλαμάκι» στην Αθήνα
Μια θεωρία λέει ότι στην Αθήνα μέχρι και τη δεκαετία του 70’ και λόγω έλλειψης ξύλου, συνέλεγαν καλάμια (Phragmites australis και Arundo sp.) από τους υγροτόπους της περιοχής (Σχινιά κλπ.). Τα έκοβαν σε λωρίδες και τα χρησιμοποιούσαν για να κάνουν σουβλάκια, τα οποία σερβίρονταν συνήθως με μια φέτα ψωμί. Τα καλαμάκια της Αθήνας (και σουβλάκια της υπόλοιπης Ελλάδας) ίσως εκεί οφείλουν το όνομά τους: στις φέτες από τα καλάμια, τα μικρά καλάμια, «τα καλαμάκια», στα οποία τοποθετούσαν τα κομμάτια κρέατος για ψήσιμο.
Άρθρα – Πληροφορίες
http://antikleidi.com/ [Ανάκτηση 20/8/2015]
http://periglwssio.blogspot.gr/ [Ανάκτηση 13/9/2015]
kafeneio-gr-art.blogspot.com [Ανάκτηση 13/9/2015]
