1963 – Κατά τη διάρκεια ηφαιστειακής έκρηξης σχηματίστηκε το νησί «Surtsey» της Ισλανδίας, ύψους 155 μέτρων και έκτασης 1,4 τετραγωνικού χιλιομέτρου. Η έκρηξη διήρκησε ως τον Ιούνιο του 1967 με το νησί να φτάνει σε έκταση τότε, τα 2,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Λόγω της κυματικής διάβρωσης η έκτασή του μειώνεται συνεχώς. Την άνοιξη του 1965 εμφανίστηκαν τα πρώτα αγγειόσπερμα είδη που κατάφεραν να επιβιώσουν. Τις πρώτες δύο δεκαετίες μόλις 10 από τα 20 ανώτερα είδη φυτών μπόρεσαν να εγκατασταθούν στο νησί. Μόλις άρχισαν να φωλιάζουν είδη ορνιθοπανίδας στο νησί, βελτιώθηκαν και οι συνθήκες για τα φυτά. Το 1998 βρέθηκε ο πρώτος θάμνος, μια ιτιά (Salix phylicifolia), που φτάνει ως τα 4 μέτρα. Μέχρι το 2008, βρέθηκαν 69 είδη εκ των οποίων περίπου 30 είχαν μόνιμους πληθυσμούς. Συγκριτικά, 490 είδη βρέθηκαν στην ηπειρωτική Ισλανδία. Περισσότερα είδη συνεχίζουν να εγκαθίστανται στο νησί, με τυπικό ρυθμό περίπου 2–5 νέων ειδών ετησίως. Τα πρώτα είδη ορνιθοπανίδας εμφανιστήκαν το 1970 όπου σήμερα υπάρχουν 14 είδη που χρησιμοποιούν το νησί για φώλιασμα, αναπαραγωγή ή/και τροφοληψία. Επίσης συναντώνται 2 είδη φώκιας και πολλά είδη ασπόνδυλων που έφτασαν πετώντας ενώ, 663 είδη ασπόνδυλων βρέθηκαν μόνο σε ένα κομμάτι ξύλου που έφτασε από την Ισλανδία. Μετά τα πρώτα 20 χρόνια εμφανίστηκαν και γαιοσκώληκες, σκαθάρια και αράχνες. Το νησί αυτό αποτελεί βροντερό παράδειγμα του όρου της οικολογίας «το φαινόμενο του νησιού».

Άρθρα – Πληροφορίες

Doutreleau V. 2006. Surtsey, naissances d’une île, Ethnologie Française (in French), Presses Universitaires de France, XXXVII (3): 421–433.
Þórarinsson S. 1967. The Surtsey eruption: course of events during the year 1966, Surtsey Research Progress Report III: 84–90.

Κείμενο

Στέφανος Προφήτης