2008 – Νεκρώθηκε ο Φοίνικας του Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Πρόκειται για χουρμαδιά (Phoenix dactylifera) την οποία κατά την παράδοση φύτεψε, το 1830, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας, γι’ αυτό και το δένδρο καταχωρήθηκε στον πρώτο κατάλογο των 51 διατηρητέων φυσικών μνημείων της Ελλάδας. Είχε υποστεί ζημιές, κατά το βομβαρδισμό του λιμανιού του Ναυπλίου το 1941 από τα γερμανικά στούκας, ένα βλήμα είχε καρφωθεί στον κορμό του. Τη μεγαλύτερη ζημιά όμως την έπαθε κατά τη νύχτα της 13ης Δεκεμβρίου του 2008, όταν ισχυρή καταιγίδα έκοψε τα φύλλα της κορυφής μαζί με το μοναδικό επάκριο οφθαλμό. Έκτοτε παραμένει στη θέση του ζωντανού φοίνικα ο νεκρός κορμός του, πάνω στον οποίο είναι στερεωμένη από παλιά μια πινακίδα που γράφει: «τον φοίνικα, κατά τον θρύλο, φύτεψε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος Ι. Καποδίστριας, 1828-1831».

Άλλα γεγονότα στις 13 Δεκεμβρίου

1565 – Πέθανε ο Ελβετός γιατρός, βοτανικός, βιβλιογράφος και φιλόλογος Conrad Gessner. Γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1516, έγινε Ιατρός της πόλης της Ζυρίχης, αλλά ήταν σε θέση να περάσει μεγάλο μέρος του χρόνου του για τη συλλογή, την έρευνα και τη περιγραφή φυτικών ειδών. Ο Gessner συνέταξε μνημειώδη έργα, εκ των οποίων το πρώτο έργο του ήταν ένα Λατινικό-Ελληνικό Λεξικό, το Lexicon Graeco-Latinum (1537), ένα βιβλιοθήκης (Bibliotheca universalis 1545-1549) και ένα για τη ζωολογία (Ιστοριών Animalium 1551-1558). Εργαζόταν σε ένα μεγάλο βοτανικό έργο κατά τον θάνατό του από πανούκλα σε ηλικία 49 ετών. Θεωρείται ως ο πατέρας της σύγχρονης επιστημονικής βιβλιογραφίας, ζωολογίας και βοτανικής. Ήταν συχνά ο πρώτος που περιέγραφε ένα είδος φυτού ή ζώου στην Ευρώπη, όπως η τουλίπα το 1559. Εκτός από τα καθήκοντά ως ιατρός της Ζυρίχης έκανε κάποιες μετακινήσεις σε ξένες χώρες και ετήσιες θερινές βοτανικές διαδρομές στην πατρίδα του. Οι αποστολές του συχνά αφορούσαν επισκέψεις σε ορεινές περιοχές. Πρώτος είδε μια τουλίπα τον Απρίλιο του 1559, που μεγάλωσε στον κήπο του δικαστή Johann Heinrich Herwart στο Augsberg, και την ονόμασε Tulipa turcarum, γνωστή σήμερα ως τουρκική τουλίπα.

1642 – O Ολλανδός θαλασσοπόρος και εξερευνητής Αμπελ Τάσμαν ανακαλύπτει την Νέα Ζηλανδία.

1817 – Πέθανε ο Ούγγρος βοτανικός και χημικός Pál Kitaibel (γεννηθείς 3 Φεβρουαρίου του 1757). Εκτός από τη μελέτη της χλωρίδας και της υδρογραφίας της Ουγγαρίας, ανακάλυψε το στοιχείο τελλούριο, το οποίο είχε ανακαλύψει πριν από αυτόν ο Franz–Joseph Müller von Reichenstein στον οποίο έδωσε τα εύσημα μετά. Μαζί με τον Franz de Paula Adam von Waldstein έγραψε το «Descriptiones et icones plantarum rariorum Hungariae». Τα είδη Ablepharus kitaibelii, Cardamine kitaibelii, Kitaibela vitifolia, Knautia kitaibelii και Aquilegia kitaibelii πήραν το όνομα προς τιμή του.

1849 – Πέθανε ο Γερμανός βοτανικός, εντομολόγος και ορνιθολόγος Johann Centurius Hoffmann Graf von Hoffmannsegg (γεννηθείς 23 Αυγούστου 1766). Ταξίδεψε στην Ευρώπη αποκτώντας τεράστιες συλλογές φυτών και ζώων. Επισκέφτηκε την Ουγγαρία, την Αυστρία, την Ιταλία (1795-1796) και την Πορτογαλία (1797-1801). Μετά το ταξίδι του έγραψε το Flore Portugaise, βιβλίο που περιέγραφε φυτικά είδη της Πορτογαλίας. Ήταν ο ιδρυτής του ζωολογικού μουσείου του Βερολίνου το 1809. Ενώ, προς τιμήν του, ονομάστηκε το γένος οσπρίων Hoffmannseggia.

1868 – Πέθανε ο Γερμανός βοτανικός και εξερευνητής Carl Friedrich Philipp (Karl Friedrich Philipp) von Martius (γεννηθείς 17 Απριλίου 1794). Απόφοιτος της Ιατρικής Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Erlangen το 1814, δημοσίευσε ως διατριβή του έναν κρίσιμο κατάλογο φυτών στον βοτανικό κήπο του Πανεπιστημίου. Μετά από αυτό συνέχισε να αφιερώνεται στη βοτανική μελέτη, και το 1817 μαζί με τον Johann Baptist von Spix απεστάλησαν στη Βραζιλία από τον Maximilian I Joseph, βασιλιά της Βαυαρίας. Ταξίδευσαν από το Ρίο ντε Τζανέιρο σε αρκετές από τις νότιες και ανατολικές επαρχίες της Βραζιλίας καθώς και στον ποταμό Αμαζόνιο εξερευνώντας μερικούς από τους μεγαλύτερους παραποτάμους του. Έπειτα διορίστηκε ως φύλακας του βοτανικού κήπου στο Μόναχο, συμπεριλαμβανομένου του Herbarium της βοτανικής συλλογής του Μονάχου ενώ, αργότερα έγινε καθηγητής βοτανικής και ασχολήθηκε κυρίως με την χλωρίδα της Βραζιλίας. Πέθανε στο Μόνακο και η ταφόπλακά του είναι διακοσμημένη με δυο φύλλα φοινικόδεντρου και η λατινική επιγραφή γράφει “Palmis sempervirens resurgo”. Ένα είδος φιδιού της Νότιας Αμερικής (Hydrops martii) ονομάστηκε προς τιμήν του. Ο Martius δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες φυτικές συλλογές (Herbarium Μartii), η οποία απαρτίζεται με πάνω από 300.000 δείγματα ειδών και περιέχει πάνω από 65.000 είδη απ’ όλο τον κόσμο. Αυτή την στιγμή το Herbarium Μartii βρίσκεται στην κατοχή της Βέλγικης Κυβέρνησης στον Εθνικό Βοτανικό Κήπο του Βελγίου.

2006 – Πέθανε ο Αμερικανός βιολόγος και βοτανικός, Henry Beachell (γεννηθείς 21 Σεπτεμβρίου του 1906). Είναι γνωστός για την έρευνά του που οδήγησε στην ανάπτυξη υβριδικών ποικιλιών ρυζιού που έσωσαν εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο από την πείνα. Δημιούργησε εννέα ποικιλίες ρυζιού, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περί του 90% της αμερικανικής παραγωγής ρυζιού.

Άρθρα – Πληροφορίες

Access D.L. 2010. Henry M. “Hank” Beachell — Rice for the World. The International Dimension of the American Society of Agronomy: Past and Future: 16–16.

Brummitt R.K., Powell C.E. 1992. Authors of Plant Names. Royal Botanic Gardens, Kew.

Hargittai I. Hargittai M. 2015.  Budapest Scientific: A Guidebook. Oxford University Press.

Matthias Kade 2010. Hoffmannsegg (Hoffmansegg), Johann Centurius Graf von. Ιn: Sächsische Biografie, hrsg. vom Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde e.V., bearb. von Martina Schattkowsky.

Μερικά Δ. 2018. Ο ταλαιπωρημένος φοίνικας στο Ναύπλιο. votaniki.gr [Ανάκτηση 23/1/2019].

www.saebi.isgv.de [Ανάκτηση 12/2018]

Κείμενο

Στέφανος Προφήτης