Eπιστημονική ονομασία Cotinus coggygria Scop.
Ταξινόμηση Κλάση Magnoliopsida, Τάξη Sapindales, Οικογένεια Anacardiaceae
Κοινές ονομασίες χρυσοξυλιά, βέτζα, σβέντζα, σπαθίστρα, θάψος, κόκκινο σουμάκι, κοκκυγέα, κράτσια, λοιδψριά, μπογιά, πορδαλά, σύνεφο, τσερμιτζέλα (Θεσπρωτία), χερουβουλιά, μπούφος (Έβρος), σιρμιτζέλα (Άρτα), απουρδαλιά (Αγρίνιο), βρωμοξυλιά (Γρεβενά), κοκορετσά (Ορεινή Κορινθία, Αρκαδία), αρμουτζάβα (Λακωνία), European smoketrre, smoke tree, Venish sumach (Αγγλικά)
Συνώνυμο Rhus cotinus L.
Περιγραφή
Φυλλοβόλος θάμνος (βιοτική μορφή P, φανερόφυτο) ύψους μέχρι 5 μ.
Φύλλα κατ’εναλλαγή, 3-8 εκ., έμμισχα, με έλασμα αντίστροφα ωοειδές, λειόχειλα.
Άνθη αρρενοθήλεα σε ταξιανθίες φόβες 15-20 εκ., με μεγάλους νηματοειδής ποδίσκους. Καρπός δρύπη πλευρικά πιεσμένη.

Cotinus coggygria – Σχεδίαση Σταύρος Καρακωνσταντάκης

Το φύλλο της χρυσοξυλιάς το φθινόπωρο
Εξάπλωση – Προστασία
Είδος με εξάπλωση από τη νότια και την ανατολική Ευρώπη και ανατολικά μέχρι τη βόρεια Κίνα (χωρολογία: EA, Ευρωπαϊκο-νοτιοδυτικοασιάτικο). Στην Ελλάδα απαντάται σχεδόν παντού, σε σχετικά χαμηλά υψόμετρα, σε ξηροθερμικές περιοχές, σχηματίζοντας με άλλα είδη θαμνώνες.
Εξάπλωση χρυσοξυλιάς σε Ευρώπη και Μεσόγειο
Άρθρα – Πληροφορίες
Αθανασιάδης ΗΡ. Ν. 1986. Δασική Βοτανική Μέρος ΙΙ. Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Εκδ. Γιαχούδη-Γιαπούλη.
Αραμπατζής Θ. 1998. Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα. Οικολογική Κίνηση Δράμας
Dimopoulos P., Raus T., Bergmeier E., Constantinidis T., Iatrou G., Kokkini S., Strid A. & Tzanoudakis D. 2013. Vascular Plants of Greece. An annotated checklist. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem & Hellenic Botanical Society, Berlin & Athens.
Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική – Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ.
Tutin, T.G. Heywood, V.H. Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H. Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds.). 1968. Flora Europaea vol. II. Cambridge.
Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [Ανάκτηση 20/8/2015].
Κείμενα
Πένυ Ραδαίου, Δασοπόνος